فرض کنید جهت احداث ساختمانی وام گرفته شده است هزینه بهره وام باید جزو بهای تمام شده ساختمان لحاظ شود یا خیر؟
در پاسخ به این سوال دو نظریه وجود دارد:
نظریه اول
چون هزینه بهره،هزینه ای اجتناب ناپذیر برای ساختمان محسوب نمی شود،پس جزء بهای تمام شده ساختمان منظور نمی‌شود.
نظریه دوم
هزینه بهره،تحت شرایطی که بهای تمام شده ساختمان منظور می‌شود. این شرایط عبارتند از:
الف. برای دارایی مخارجی انجام شده باشد.
ب. فعالیت لازم برای تولید یا احداث دارایی به طور واقعی در جریان پیشرفت باشد.
ج. مخارج بهره تحقق پیدا کرده باشد.
استاندارد حسابداری شماره ۱۳ ایران،نظریه دوم را تاکید میکند. مبلغ بهره ای که میتوان به دارایی لحاظ کرد،از مقایسه بهره وام واقعی و بهره قابل اجتناب،هر کدام که کمتر بود،به دست می آید. یعنی بهره واقعی را با بهره قابل اجتناب مقایسه و هر کدام کمتر است را به حساب دارایی و ما به تفاوت به سود و زیان دوره منظور می‌شود.
بهره قابل اجتناب برای است که در صورت عدم ساخت یا تولید این دارایی،قابل حذف بود،یعنی بهره خواص این دارایی.
طبق بند ۱۰ استاندارد حسابداری شماره ۱۳ ایران،مخارج تامین مالی که مستقیم قابل انتساب به تحصیل یک دارایی واجد شرایط است،آن دسته از ان خارجی است که در صورت عدم تحصیل آن دارایی،باید از آن اجتناب می شد.
چنانچه یک واحد تجاری مشخصاً به منظور تحصیل یک دارایی واجد شرایط خاص،اقدام به اخذ تسهیلات مالی کند،مخارج تامین مالی را که مستقیماً به دارایی واجد شرایط مربوطه است،به راحتی میتوان تخصیص داد. مطابق با همین استاندارد دارایی ها و شرایط لازم را برای حساب بردن دارایی دارند:
. دارایی هایی که واحد تجاری به قصد صرفه‌جویی در پرداخت آیا به قصد استفاده خود می سازد.
. دارایی هایی که واحد تجاری به شکل مجزا به قصد فروش یا اجاره می سازند.
برگرفته از کتاب حسابداری میانه نوشته دکتر شکراله خواجوی