یکی از مباحث چالش برانگیز،بحث خرید کالا و موضوع زمان مالکیت بالا می باشد،چرا گذر زمان خرید تا زمان دریافت کالا می تواند فاصله زمانی و مکانی وجود داشته باشد و در این فاصله رویدادهای مختلف اتفاق افتاد که باعث ضرر و زیان یا انتفاع یا هر شرایط دیگر گردد،به همین دلیل به موضوع مالکیت کلای در را و اینکه به خریدار تعلق دارد یا به فروشنده باید توجه خاص مبذول داشت.
به طور کلی حق مالکیت از طرف فروشنده به خریدار زمانی انتقال می یابد که مخاطرات و مزایای مالکیت و مسئولیت قانونی کالا از یک طرف معامله به طرف دیگر منتقل شود. اصولا زمانی خرید در حساب ها باید ثبت شود که مالکیت کالاها به خریدار انتقال یابد،اما در عمل می بینیم با صدور قبض انبار و زمان دریافت کالا توسط خریدار،خریهمچنان که اشاره شد وقتی مالکیت خرید کالا را به خریدار منتقل می شود و در پایان سال مالی هنوز این کالا در راه باشد باید خرید ثبت شود و به عنوان موجودی کالا شناسایی گردد. این گونه خرید ها بیشتر در مورد سفارشات خارجی و کالاهای خریداری شده در مناطق دور دست،قابل درک است.
اما موضوع انتقال مالکیت در قراردادها و شرایط معامله مشخص می باشد و مسئولیت هر یک از طرفین قرارداد نسبت به کالای معامله و دقیقا جایی که مسئولیت منتقل می شود مشخص می گردد.
به چند مورد از معروف ترین شرایط خرید و انتقال مالکیت کالای خریداری شده در زیر توجه کنید:
شرایط خرید فوب (FOB):
شرایط خرید تحویل روی عرشه کشتی است،یعنی کالا توسط فروشنده در بندر ای که در قرارداد فروش مشخص شده است در روی عرشه کشتی گذاشته شده و خطرات و خسارات وارده به کالا از زمانی که کالا بارگیری و روی عرشه کشتی قرار گرفت به خریدار منتقل می شود. درشرایط FOB هزینه های بررسی کالا شامل کیفیت،اندازه گیری و شمارش و یا بسته بندی صدور پروانه و هر گونه مجوز صادرات به عهده فروشنده است و هزینه کرایه حمل به عهده خریدار می باشد.
در شرایط فوق الذکر،تحویل روی هواپیما را با علامت اختصاری (FOA_Free On Airport) و همین روی کامیون ( FOT_Free On Truck )نشان می‌دهند.
شرایط خرید سی اند اف (C&F):
در این شرایط فروشنده باید کرایه و هزینه‌های حمل کالا به مقصد را بپردازد. ولی خطرات خسارت،مفقود شدن کالا و هرگونه هزینه اضافه پس از بارگیری کالا به اش یک کشتی در بنده مبدا از فروشنده به خریدار منتقل میشود.
به طور خلاصه می توان گفت در شرایط C&Fکلیه هزینه های مربوط به بارگیری در مبدا،کرایه ، تهیه اسناد و مدارک مربوط به بارگیری، بازرسی، بسته بندی، حقوق و عوارض گمرکی با فروشنده است و مسئولیت فروشنده پس از تحویل کالا در بندر مقصد به خریدار خاتمه می یابد.
شرایط خرید سی آی اف (CIF) :
سیف به معنی بهای خرید کالا به اندازه بیمه و گریه هم می باشد. در شرایط خرید سیف (CIF)
فروشنده علاوه بر کرایه و هزینه‌های حمل کالا به مقصد،متعهد می شود کالا را مقابل خسارات یا مفقود شدن در طی مدت هم این کند و هزینه بیمه را بپردازد. مسئولیت و مالکیت فروشنده نسبت به کالا پس از تحویل کالا در بندر مقصد به خریدار انتقال می‌یابد.
شرایط خرید تحویل در محل کارخانه(EX_Work) :
در این شرایط کالا در محل کارخانه به خریدار تحویل می گردد فروشنده هم مسئولیت بارگیری کالا بر روی وسیله نقلیه ای که خریدار تهیه می‌کند را به عهده ندارد.واضح است که خریدار کلیه هزینه ها و خطرات ناشی از رساندن کالا به مقصد را بر عهده دارد در این شرایط مسئولیت فروشنده پس از تحویل کالا در درب کارخانه به خریدار منتقل خواهد شد.
برگرفته از کتاب حسابداری عمومی تکمیلی نوشته شهرام روزبهانی
مقالات مرتبط :
انواع عمده موجودی ها و نحوه طبقه بندی آنها
روش های ثبت موجودی کالا
اهمیت موجودی اجناس
چگونگی شناسایی و اندازه گیری موجودی های مواد و کالا و گزارش آن در ترازنامه؟ به همراه مثال
•