برای آنکه بتوان جریانهای ورود و خروج وجوه نقد را برای استفاده‌کنندگان صورتهای مالی به صورت قابل فهم بیان کرد لازم است این جریان ها در صورت جریانات وجوه نقد در سرفصل های زیر طبقه‌بندی شوند:
سرفصل های صورت جریان وجوه نقد :
۱-فعالیت های عملیاتی
۲-بازده سرمایه گذاری ها و سود پرداختی بابت تامین مالی
۳-مالیات بر درآمد
۴-فعالیت های سرمایه گذاری
۵-فعالیت های تامین مالی
توجه داشته باشید که طبق استانداردهای حسابداری،رعایت ترتیب سرفصل های فوق در صورت جریان وجوه نقد الزامی است،یعنی در واقع صورت جریان وجوه نقد که تهیه و گزارش می شود حاوی جریان وجوه نقد حاصل از طبقه و سرفصل های زیر می باشد.
۱-فعالیت های عملیاتی:
جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی یکی از شاخص های اصلی ارزیابی توان واحد تجاری جهت بازپرداخت وام ها،حفظ توان عملیاتی واحد تجاری و پرداخت سود سهام بدون استفاده از منابع برون سازمانی است. دریافت های نقدی بابت فروش کالا و ارائه خدمات منابع اصلی ورود وجوه نقد به درون واحد تجاری و پرداخت های نقدی اصلی شامل پرداخت بابت خرید مواد و کالا و دستمزد و هزینه‌های مصارف عمومی،اجاره و دیگر هزینه های مشابه است.
جریانهای نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی به صورت خلاصه به شکل زیر می باشد:
۲-بازده سرمایه گذاریها و سود پرداختنی بابت تامین مالی
بازده سرمایه گذاریها و سود پرداختی بابت تامین مالی شامل سود سهام و سود دریافتی مربوط به سپرده های سرمایه گذاری بلند مدت و کوتاه مدت و نیز پرداخت های انجام شده بابت هزینه‌های تامین مالی می باشد. پرداخت های مربوط به هزینه های تامین مالی صرف نظر از اینکه به حساب دارایی منظور شده باشد یا به حساب هزینه،به طور کلی در سرفصل بازده سرمایه گذاری ها و سود پرداختی بابت تامین مالی منعکس می‌شود.
در واحدهای تجاری که سود سهام،سود تسهیلات و سود پرداختی به صاحبان سپرده ها جزء فعالیت های اصلی و مستمر می باشد،دریافتها و پرداختهای نقدی مربوط به آن در صورت جریان وجوه نقد جزء فعالیت های عملیاتی طبقه بندی می شود.
جریان وجوه نقد ناشی از بازده سرمایه گذاریها و سود پرداختی بابت تامین به صورت خلاصه حاوی اطلاعات زیر می باشد:
۳-مالیات بر درآمد
جریان های نقدی مربوط به مالیات بر درآمد رقم مهمی است که ارائه جداگانه آن برای استفاده کنندگان مفید است. در سر فصل مالیات بر درآمد،صورت جریان وجوه نقد تنها پرداخت ها یا علی الحساب های پرداختی از بابت مالیات بر درآمد و یا استرداد مبالغ پرداختی از این لحاظ گزارش می‌شود. باید توجه داشت مالیات های تکلیفی و مالیات های مستقیم در این بخش طبقه‌بندی نمی‌شود (منظور از مالیات تکلیفی مواردی چون مالیات حقوق و دستمزد می باشد).
در آن های نقدی ناشی از مالیات بر درآمد به صورت خلاصه به شکل زیر می باشد:
۴-جریان وجوه نقد ناشی از فعالیت های سرمایه گذاری ها و سود پرداختی بابت تامین مالی
فعالیتهای سرمایه‌گذاری در واقع یعنی تحصیل (خرید) یا واگذاری سرمایه گذاری های کوتاه مدت و بلند مدت،داراییهای ثابت مشهود و دارایی های نامشهود و نیز پرداخت و وصول تسهیلات (وام های) اعطایی به اشخاص مستقل از واحد تجاری غیر از کارکنان.
بنابراین جریان های نقدی ناشی از فعالیت های سرمایه گذاری شامل جریانهای نقدی مرتبط با تحصیل (خرید) و فروش سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت،سرمایه گذاری های بلند مدت و داراییهای ثابت مشهود دارایی های نامشهود و نیز پرداخت و وصول اصل تسهیلات اعطایی به اشخاص مستقل از واحد تجاری به غیر از کارکنان.
نمونه‌های بارز جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای سرمایه گذاری به صورت زیر می تواند باشد:
۱-پرداخت های نقدی برای خرید دارایی های ثابت مشهود دارایی های نامشهود
۲-پرداخت های نقدی جهت سرمایه گذاری در اوراق بهادار
۳-سپرده گذاری در بانک ها و موسسات مالی در قالب سپرده بلند مدت
۴-وام های پرداختی به سایر اشخاص (به غیر از کارکنان)
۵-جریانهای نقدی ناشی از فعالیت های تامین مالی
فعالیت هایی که منجر به تغییر ساختار سرمایه شود یعنی در میزان و ترکیب سرمایه استقراض های واحد تجاری میگردد،فعالیت های تامین مالی محسوب خواهد شد. افزایش سرمایه نقدی،فروش اوراق مشارکت و دریافت تسهیلات (وام) کوتاه مدت و بلند مدت نمونه های بازه ای از جریان های وجوه نقد ورودی از طریق تامین مالی می باشند و بازپرداخت اصل اوراق مشارکت و اصل تسهیلات (وام های) کوتاه مدت و بلند مدت نمونه هایی از جریان های نقدی خروجی می باشند.
خلاصه از جریان های نقدی ناشی از فعالیت های تامین مالی به صورت زیر می باشد:
همانگونه که اشاره شد برای آن که صورت جریان وجوه نقد تهیه گردد،جریان های وجوه نقد در پنج فصل مطرح شده طبقه‌بندی می‌شود.
البته باید بدانید صورت جریان وجوه نقد به دوشکل تهیه می شود:
روش مستقیم و روش غیر مستقیم
یعنی در واقع در گزارش جریان های نقدی سرفصل فعالیت های عملیاتی میتوان به روش مستقیم عمل نمود و هر یک از اقلام صورت سود و زیان را بررسی کرد وجه نقد دریافتی و پرداختی مربوط با هر قلمرو مشخص و جریانهای نقدی فعالیتهای عملیاتی را معین کرد.
در روش غیر مستقیم،سود یا زیان عملیاتی با انجام تعدیلات به خالص جریان های نقدی فعالیت های عملیاتی تبدیل می شوند.
باید بدانید به دلیل آنکه تهیه صورت جریان وجوه نقد روش غیرمستقیم ساده تر از روش مستقیم میباشد اکثر شرکت ها در عمل از روش تهیه گزارش وجوه نقد به روش غیر مستقیم عمل می‌کنند.
برگرفته از کتاب حسابداری عمومی تکمیلی نوشته شهرام روزبهانی
•