موضوعات جاری در خرید و فروش
خرید و فروش داد ستد است که در آن عین مالکیت کالا یا مال دیگری از طرف فروشنده به خریدار انتقال می یابد.
خرید و فروش نقدی
معامله ای است که در آن برای تسلیم کالا و پرداخت بهای آن موعدی در آینده مقرر نشود و تحویل کالا از طرف فروشنده و پرداخت بهای آن از طرف خریداران همزمان باشد مانند یک سوپر مارکت که هنگام فروش اجناس خود نقدا پول آن را دریافت و به صندوق واریز می نماید.
موسسات معمولا برای ترغیب مشتریان خود به انجام معامله نقدی اقدام به دادن تخفیف به آنها می نمایند. به این نوع از تخفیفات تخفیفات تجاری گفته می شود.
تخفیفات تجاری تخفیفی است که در قیمت فروش کالا نسبت به قیمت رسمی مندرج در فهرست قیمت ها، کاتالوگ و یا برچسب قیمت کالاهای یک موسسه بازرگانی داده میشود. تخفیف تجاری معمولا بر حسب درصدی از قیمت کالاها تعیین می گردد و ممکن است به مشتریان مختلف با نرخ های متفاوت اعطا گردد.
تذکر: تخفیف های تجاری در دفاتر خریدان و فروشنده معمولا ثبت نمی شود.
خرید و فروش نسیه : معامله ای است که در آن کالا در زمان حال تحویل و برای پرداخت بهای آن موعدی در آینده مقرر می شود و فروشنده موافقت می کند که بهای آن را مدتی پس از تحویل کالا از خریدار دریافت نماید.
در موسسات بازرگانی در زمان انجام معاملات نسیه برای روشن بودن شرایط معامله فروشندگان نحوه تسویه آن را در فاکتور فروش بیان می دارند .به عنوان مثال در فاکتور قسمتی به نام نحوه تسویه وجود دارد که در آن مدت زمان تسویه ذکر می شود.
در معاملات نسیه کالاها، فروشنده برای بهای کالاها فروشنده برای وصول بهای کالای فروخته شده مهلتی را در نظر می گیرد که به آن شرط فروش نسیه می گویند این محلت معمولا نسبت به کلیه فروش های نسیه یک موسسه یکسان و در موسسات مختلف بین 30 تا 90 روز است.
مثلا در موسسه ای که به مشتریان خود برای پرداخت مبلغ فاکتور 30 روز مهلت می دهد، شرط فروش نسیه عبارت است از نسیه 30 روزه که در عرف تجارت معمولا به صورت مخفف ن/30 نوشته می شود.
مثال)
موسسه ای برای مشتری خود شرط نسیه 20 روزه را تعیین کرده است این به این معنا می باشد که خریدار فرصت دارد ظرف مدت 20 روز از انجام معامله نسبت به تسویه آن اقدام نماید.در فاکتور فروش این فروشنده در قسمت نحوه تسویه واژه ن/20 درج می گردد
برخی از موسسات بازرگانی برای تسریع در وصول مطالبات ناشی از فروش نسیه کالا به مشتریانی که طی مدتی معین از تاریخ معامله مبلغ فاکتور را پرداخت کنند، درصدی از مبلغ فاکتور را تخفیف می دهند. بدین معنی که مشتریان حق دارند، در مدت زمانی معین شده بدهی خود را با کسر تخفیف پرداخت و تسویه کنند.
مثلا اگر شرط فروش نسیه 30 روز باشد ممکن است فروشنده شرط کند که چنانچه خریدار مبلغ فاکتور را طی 10 روز از تاریخ صدور فاکتور بپردازد از تخفیفی معادل 2% مبلغ فاکتور بهره مند شود.
در این صورت شرط فروش نسیه 30 روز 2% تخفیف در صورت پرداخت طی 10 روز خواهد بود که در عرف تجارت به صورت مخفف ن/30 -10/2 نوشته می شود.
تخفیفات نقدی
تخفیفی است که برخی از موسسات برای تسریع در وصول مطالبات ناشی از فروش نسیه در نظر می گیرند و به مشتری حق می دهند طی مدتی معین از تاریخ صدور فاکتور بدهی خود را پس از کسر درصدی به عنوان تخفیف پرداخت و تسویه کنند.
برگشت کالا
کالایی که بنا به دلیلی برگشت داده می شود و معامله مربوطه فسخ می گردد.
حمل کالا
جابجایی کالا از محل فروشنده به انبار یا محل خریداران را حمل گویند.
انواع حسابداری معاملات خرید و فروش و روش های ارزیابی انبار
1-روش ادواری
2-روش دائمی
1-روش ادواری
در این روش کالاهای خریداری شده در طول دوره مالی به حساب خرید، بدهکار و کالاهای فروخته شده به حساب فروش بستانکار می شود.در طول دوره مالی بهای تمام شده کالاهای موجود در مدارک حسابداری ثبت نمی گردد طبق این روش موجودی کالا در پایان دوره مالی از طریق شمارش اقلام مختلف و قیمت گذاری آنها تعیین در حساب ها ثبت و بهای تمام شده کالای فروش رفته محاسبه می شود.
حساب خرید کالا به روش ادواری
با توجه به اینکه حساب خرید یک حساب هزینه ای می باشد باید به گروه های حساب که قبلا به آنها اشاره شده است گروه دیگری به عنوان هرینه خرید اضافه شود.
هزینه ها ماهیت بدهکار دارند یعنی با افزایش مبلغ هزینه حساب ما بدهکار می شود و همیشه مانده بدهکار دارند. اما درآمدها ماهیت بستانکار دارند، یعنی با افزایش حساب مبلغ در آمد بستانکار می گردد.
تذکر مهم
حساب خرید فقط برای کالاهایی که برای فروش و کسب سود و مربوط به فعالیت های اصلی موسسه است نگهداری و مورد استفاده قرار می گیرد (پس خرید اقلام دارایی مانند میز، صندلی، کامپیوتر که جزء فعالیت اصلی شرکت نیست در این حساب نگهداری نمی شود.)
نکته
در صورتی که قصد داشته باشیم حساب فروشنده کالای خریداری شده را نگهداری نماییم از حساب های پرداختی تجاری به منظور ثبت در دفاتر استفاده می کنیم .از این حساب به این جهت استفاده می شود چون خرید به قصد فروش جزء فعالیت های اصلی شرکت محسوب می گردد.چرا از حساب سایر حساب های پرداختی استفاده نمی شود؟ فرض کنید فعالیت شرکت خرید و فروش لوازم آرایشی و بهداشتی می باشد و برای شرکت تعدادی میز و صندلی خریداران نموده ایم .این خرید به قصد فروش و کسب سود نبوده پس طرف حساب ما که فروشنده این اقلام بوده است جزء سایر حسابهای پرداختی می باشد.
حال فرض کنید که فعالیت اصلی شرکت خرید و فروش میز و صندلی است و ما به منظور کسب سود و فروش محصولات، اقدام به خرید آنها از یک نفر می نماییم. این شخص در سر فصل حساب های پرداختی طبقه بندی می شود و علت آن این است که خرید و فروش میز و صندلی جزو فعالیت های اصلی شرکت محسوب می گردد.
2- روش دائمی
در این روش کالاهای خریداری شده در طول دوره مالی به حساب موجودی کالا بدهکار (قیمت تمام شده آن در نظر گرفته می شود یعنی حساب همان هزینه خرید کالا در روش ادواری) و کالاهای فروخته شده به حساب فروش بستانکار می شود.
در طول دوره مالی بهای تمام شده، کالاهای فروش رفته در مدارک حسابداری ثبت می گردد.
اصل نام گذاری این روش به این منظور می باشد که دائما می توانیم برخلاف روش ادواری که به صورت دوره ای سود و زیان بعد از شمارش انبار انجام میگرفت، در هر بازه زمانی این کار را انجام داد. علت، آن است که در روش دائمی بعد از ثبت سند فروش یک سند دیگر به منظور شناسایی بهای تمام شده کالای فروش رفته و موجودی کالا به ثبت می رسد.
در موسسات بازرگانی که از روش دائمی استفاده می نمایند، دیگر از حسابی با نام هزینه خرید کالا استفاده نمی گردد و برای ثبت معاملات مربوط به خرید کالا و محاسبه بهای تمام شده کالای خریداری شده مستقیم از سرفصل موجودی کالا استفاده می نمایند.
برگفته شده از کتاب: حسابداری موسسات بازرگانی، مولف: موسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران