سامانه های نرم افزاری وینا | نرم افزار حسابداری وینا

اندوخته در لغت به معنی جمع کردن، پس انداز کردن و فراهم آوردن است .

اندوخته ها در حسابداری عبارتند از بخشی از سود واحد تجاری که بر اساس الزامات قانونی یا تصمیم مجمع عمومی صاحبان سهام و به لحاظ حمایت از منافع بستانکاران و اعتبار دهندگان یا ایجاد منابع لازم برای طرح های توسعه آتی در نظر گرفته می شود و در طول دوره محدودیت بین سهامداران قابل توضیع نیست . 

اندوخته بخشی از سود خالص هر شرکت است که به دلیل الزامات قانونی تصمیمات هیئت مدیره یا مجامع عمومی شرکت ها برنامه های توسعه شرکت و ... کنار گذاشته می شود. با کنار گذاشتن سود خالص عملا سود قابل تقسیم کمتری بین سهامداران توزیع شده و جلوی خروج منابع از شرکت گرفته می شود و باعث می شود طلبکاران اطمینان بیشتری به وصول مطالبات خود داشته باشند. برای درک بهتر اندوخته، تعریف سود خالص و سود قابل تقسیم را که در قانون تجارت کشور وجود دارد مشاهده می کنید:

اندوخته در اصل بنیه مالی موسسه است که دارای الزامات و محدودیت های قانونی است.

 

نکته:باید توجه داشت که اندوخته به صورت مصوبه در هیئت مدیره تایید یا در اساسنامه شرکت منعکس شده باشد و در صورت بستن حساب های موقت و مشاهده زیان این امر قابل اجرا نیست

 

اندوخته حسابی است با ماهیت بستانکار، جزو گروه حقوق صاحبان سهام که در صورت وجود سود در پایان دوره مالی از حساب سود (زیان) جاری حاصل می شود.

 

هر گاه در آمدهای یک واحد اقتصادی را از هزینه ها و مالیات آن واحد اقتصادی کسر کنیم سود آن واحد اقتصادی حاصل می شود به زبان تخصصی تر می توان این گونه بیان کرد:

سود خالص شرکت در هر سال مالی عبارت است از درآمد حاصل در همان سال مالی منهای کلیه هزینه ها و مالیات محاسبه شده.

 

سود خالص محاصبه شده برا نمی توان بین شرکا و سهامداران تقسیم کرد تا زمانی که مکسورات قانونی کسر شوند. به این معنا که اگر واحد اقتصادی در سال جاری سوددهی داشته باشد و در سال گذشته زیان دهی، ابتدا باید زیان سال گذشته از سود سال جاری کسر شود و بعد اندوخته اجباری (قانونی) و اختیاری (طرح و توسعه) کسر شود که باقی مانده برابر است با سودی که قانونا می توان بین مالکان واحد اقتصادی تقسیم کرد.البته بعضی از بنگاه ها یا بخشی را تقسیم می کنند یا اصلا تقسیم نمی کنند تا باعث افزایش بخش حقوق صاحبان سهام شود.

هر ساله سود قابل تقسیم عبارت است از سود خالص سال مالی شرکت منهای زیان های سال های مالی قبل و اندوخته قانونی

 

اندوخته ها به طور کلی به دو دسته اجباری و اختیاری تقسیم می شوند اندوخته اجباری اندوخته ای است که بر اساس الزام قانون تجارت باید در نظر گرفته شود و در نظر نگرفتن آن غیر قانونی است. اما در نظر گرفتن سایر اندوخته ها فارغ از اینکه چه نوع اندوخته ای هستند اجبار و الزام قانونی ندارد و افراد با تصمیم یا اختیارات خود آن را در نظر می گیرند.در نظر نگرفتن این نوع اندوخته مشکل قانونی ایجاد نمی کند.

 

تنها اندوخته ای که در این دسته قرار می گیرد اندوخته قانونی است. دلیل اجباری بودن این اندوخته ذکر آن در ماده 140 قانون تجارت هیئت مدیره مکلف است هر سال یک بیستم از سود خالص شرکت را به عنوان اندوخته قانونی موضوع کند. هدف از محاسبه اندوخته قانونی این است که اگر زیانی متوجه شرکت شد از اندوخته فوق الذکر استفاده شود. باید این گونه گفت که اندوخته قانونی بدهی شرکت است به حقوق صاحبان سهام.

مواردی که باید در مرود اندوخته قانونی در نظر گرفته شود به شرح زیر است:

الف) در نظر گرفتن اندوخته قانونی در صورت وجود سود خالص اجباری است.

ب) پس از اینکه مبلغ اندوخته قانونی به یک دهم سرمایه شرکت (10%) رسید در نظر گرفتن آن اختیاری است.

ج) در صورت افزایش سرمایه شرکت، باید تا رسیدن مقدار اندوخته به 10% سرمایه جدید، اندوخته قانونی در هر سال در نظر گرفته شود.

د) انتقال اندوخته قانونی به سرمایه ممنوع است.

ه) در قانون محدودیتی بابت زمینه مصرف اندوخته قانونی وجود ندارد و شرکت می تواند برای فعالیت های متفاوتی از آن استفاده کند

 

تمام اندوخته های دیگر به دلیل اینکه اجبار و الزام قانونی برایدر نظر گرفتن آن وجود ندارد و فقط بر اساس تصمیمات اعضای هیئت مدیره شرکت در نظر گرفته می شود در این گروه قرار می گیرد. البته ممکن است این تقسیم بندی در منابع دیگر وجود نداشته باشد . برخی از مهم ترین اندوخته هایی که وجود دارد به شرح زیر است :

 

این نوع اندوخته با پیش بینی موارد احتمالی ذر آینده کنار گذشته می شود. این اندوخته محدودیت مشخصی ندارد و مجمع عمومی شرکت می تواند مقدار آن را تعیین کند و این اندوخته پشتوانه ای برای باز پرداخت تعهدات به اشخاص ثالث و بستانکاران در نظر گرفته می شود.

مجمع مبلغی را از سود خالص سالانه به این عنوان برمی دارد.

به این نکته ها دقت کنید

الف)مبلغی از سود خالص (حداکثر 5%) به عنوان اندوخته احتیاطی برداشت و به این حساب منظور می شود.

ب)محاسبه اندوخته احتیاطی از اختیارات هیئت مدیره و مدیر عامل است.

ج) هیئت مدیره می تواند با تصویب مجمع عمومی عادب از محل اندوخته احتیاطی به امور خیریه و عام المنفعه تخصیص دهد.

 

این اندوخته با هدف گسترش فعالیت های شرکت ها در نظر گرفته می شود. مواردی مانند خرید تجیزات تولید و ... را می توان از اهداف کنار گذاشتن این اندوخته در نظر گرفت. در کل این اندوخته برای مقاصد خاص و به منظور پیشنهاد اهداف و خط مشی موسسه و افزایش توان تولید و تشویق کار و روحیه کاری محاسبه می شود. باید متذکر شد که این اندوخته با مجوز وزارت صنایع انجام و از پرداخت مالیات معاف است.

 

شرکت های صنعتی می توانند تا 50% از سود ابرازی را برای توسعه و ایجاد واحدهای صنعتی جدید اختصاص دهند.