در پاره ای موارد ممکن است به علت عدم رعایت برخی از شرایط اهدا،دارای اهدایی به اعطا کننده استرداد شود. استرداد دارایی اهدایی،تغییر در برآورد حسابداری محسوب میشود. استرداد دارایی اهداء کمک بلاعوض باید به شرح زیر شناسایی شود:
الف.در خصوص کمک های دریافتی دولتی جهت تحصیل دارایی های غیرجاری که طبق رویه مندرج در قوانین آمده در حقوق صاحبان سهام انعکاس یافته است،بازپرداخت آن نیز تابع نحوه عمل حسابداری مقرر در که قوانین آمده خواهد بود.
ب.نحوه عمل حسابداری استرداد کمک بلاعوض دریافتی در سایر موارد به شرح زیر خواهد بود:
۱. اربعین دارایی غیر جاری مرتبط با کمک بلاعوض توسط اعطا کننده مطالبه نگردد،بازپرداخت کم کد میزان بدهی موجود موجب حذف بدهی می گردد. هرکدام آزاد قابل پرداخت در این رابطه،درصورت انطباق با معیارهای شناخت دارایی های ثابت مشهود،موجب افزایش در مبلغ ثبت شده دارایی مربوط خواهد شد و در غیر این صورت فرم به عنوان هزینه شناسایی می شود. استهلاک انباشته اضافی که در صورت نبود کمک ها تا آن تاریخ محاسبه می‌شد. تعیین شده و پورن به عنوان هزینه شناسایی می گردد. ثبت زیر از بابت استرداد انجام میشود:
بدهی به میزان مانده حساب تعهدات مربوط با کمک بلاعوض××
دارایی در صورت احراز معیارهای شناخت یا هزینه××
وجوه نقد یا دارایی های دیگر××
۲. چنانچه استرداد کمک بلاعوض متضمن برگشت عین دارایی غیر جاری مربوط با کمک باشد،ضمن حذف ارزش دفتری دارایی بلند مدت و بدهی مربوط از حسابها،هرگونه تفاوت موجود بین حساب های مزبور و نیز مبالغ اضافی اعتماد مطالب عطا کننده در صورت سود و زیان شناسایی می گردد. ثبت زیر از این باب انجام میشود:
بدهی به میزان مانده حساب تعهدات مربوط با کمک بلاعوض××
اصطکاک انباشته ××
دارایی ××
مابه تفاوت این ثبت بر حسب مورد در حساب سود یا زیان منعکس میشود.
مثال:
اطلاعات مثال مقاله قبل را با فرض قسمت به در نظر بگیرید. فرض کنید در ابتدای سال سوم:
الف.شرکت مشهد ملزم به استرداد تجهیزات به اعطا کننده و پرداخت ۵۰ هزار ریال جریمه از این باب می شود.
ب. شرکت مشهد با پرداخت یک میلیون و ۴۰۰ هزار ریال دارایی را نزد خود نگه دارد. ارزش منصفانه تجهیزات در این تاریخ یک میلیون و ۶۵۰ هزار ریال است.
ثبت مربوط به استرداد در هر یک از شرایط بالا به صورت زیر انجام میشود:
الف. استهلاک انباشت (2*250000)500000
بدهی تعهدات مربوط با کمک بلاعوض(2*400000-2000000) 1200000
زیان ناشی از استرداد 350000
تجهیزات2000000
نقد50000
ب.بدهی-تعهدات مربوط به کمک بلاعوض 1200000
تجهیزات 150000
زیان ناشی از عدم ایفای تعهدات50000
نقد1400000
در مورد به سمت بالا میتوان چنین گفت که مانده دفتری تجهیزات ( 500000-2000000) با ارزش منصفانه آن در تاریخ (1650000ریال) مقایسه شده و چون تا میزان ارزش منصفانه (150000 ریال) میتوان گفت که با معیارهای شناخت دارایی های ثابت مشهود انطباق دارد،به مبلغ دفتری دارایی افزوده می شود و ما به تفاوت ( 50000ریال) به سود و زیان دوره منظور میشود.
برگرفته از کتاب حسابداری نوشته دکتر شکراله خواجوی