دارایی های نامشهود و پس از آن که به وجود آمدند سرانجام ارزش آنها از بین می رود،بنابراین باید بهای تمام شده آن به طور منظم و سیستماتیک در مقابل درآمد هر دوره در مدت برآورده شده که انتظار استفاده از دارایی می رود مستهلک شود. به زبان ساده،دارایی های نامشهود نیز در طی عمر مفید خود باید مستهلک شوند.
در تعیین و برآورد عمر مفید دارایی های نامشهود موارد زیر به کار گرفته می شود:
۱-حداکثر عمر مفید تعیین شده در قوانین و مقررات،یا در قراردادها
۲-قابلیت تمدید حقوق ناشی از دارایی نامشهود مورد نظر
۳-اثرات ناشی از ناباب شدن،تغییر تقاضا برای محصول،رقابت در بازار،زمان و سرعت تغییرات تکنولوژی و یا سایر عوامل اقتصادی که روی عمر مفید دارایی های نامشهود تاثیر گذار خواهد بود.
۴-اقدامات تأثیرگذار بر روی دارایی نامشهود از طرف دولت،رقبا و دیگران.
۵-عمر مفید دارایی های نامشهودی که مدت دوام آنها نامحدود به نظر می‌رسد در واقع شاید نامعین باشد یعنی پیش بینی منافع آتی انها امکان‌پذیر نباشد.
باید بدانید به دلیل آن که دارایی های نامشهود عینیت ندارند برای آنها ارزش اسقاط در نظر گرفته نمی‌شود.
به طور معمول برای مستهلک کردن بهای تمام شده،دارایی های نامشهود،یعنی سرشکن کردن بهای تمام شده انها به طور منظم و سیستماتیک طی عمر مفید،از روش خط مستقیم استفاده می گردد،مگر اینکه دلیل قانع کننده ای برای مناسب تر بودن روش دیگر برای استهلاک دارایی نامشهود وجود داشته باشد.
برای ثبت هزینه استهلاک دارایی نامشهود به صورت زیر عمل می شود.
هزینه استهلاک ××
استهلاک انباشته ××
البته باید توجه داشت که گاهی به جای آنکه حساب استهلاک انباشته را بستانکار کنند مستقیماً حساب دارایی نامشهود را بستانکار می کنند. که این به عرف و عادت بستگی دارد،یعنی می توان استهلاک دارایی مشهود را به صورتهای زیر در حسابها ثبت کرد.
حالت اول:
هزینه استهلاک حق التالیف ۵۰۰۰۰
استهلاک انباشته حق التالیف ۵۰۰۰۰
حالت دوم:
هزینه استهلاک حق التالیف ۵۰۰۰۰
حق التالیف ۵۰۰۰۰
طبق استانداردهای حسابداری داراییهای نامشهود،مدت استهلاک هیچ دارایی نامشهود نباید از ۴۰ سال تجاوز کند،البته تعیین عمر مفید دارایی های نامشهود باید با بررسی همه جانبه عوامل موثر در آن تعیین شود و اگر دوره انتفاع یک دارایی نامشهود بیشتر از ۴۰ سال باشد،برای استهلاک آن نباید کمتر از ۴۰ سال در نظر گرفته شود. این قاعده به منظور جلوگیری از کاربرد نابجای اصل تطابق هزینه ها با درآمد ها و تحریف سود و زیان وضع گردیده است.
بسیاری از صاحب نظران عقیده دارند با توجه به تغییرات سریع تکنولوژی و تقاضای مصرف کننده،در نظر گرفتن حداکثر ۴۰ سال عمر مفید برای دارایی های نامشهود بسیار زیاد است.در هر حال مدت زمان استهلاک دارایی نامشهود باید پیوسته مورد بررسی قرار گیرد که آیا تجدید نظردر عمر مفید برآورده شده‌اند به دلیل تغییر شرایط و اوضاع لازم است یا خیر؟
برگرفته از کتاب حسابداری عمومی تکمیلی نوشته شهرام روزبهانی