مهمترین و متداولترین اسناد و اوراق بهادار عبارتند در سفته برات که تعریف و مشخصات قانونی آنها به شرح زیر است:
سفته
سفته سند است که به موجب آن امضا کننده تعهد می کند مبلغی در مورد معین،یا اندر مطالبه در وجه حامل یا شخص معین یا به حواله کرد آن شخص کارسازی نمایند (ماده ۳۰۷ قانون تجارت). سفته علاوه بر امضا یا مهر باید دارای تاریخ و متضمن مراتب ذیل باشد:
۱. مبلغ که باید تادیه شود با تمام حروف
۲. گیرنده وجه
۳.تاریخ پرداخت
برات
برات دستوری است که به موجب آن براتکش به براتگیر اعلام می کند مبلغی را به محض رویت برات در مورد معین در وجه برات کش یا شخص دیگری پرداخت کند. طبق ماده ۲۲۳ قانون تجارت برات علاوه بر امضا یا مهر برات دهنده باید دارای شرایط زیر باشد:
۱. قید کلمه برات در روی ورقه.
۲. تاریخ دقیق روز و ماه و سال.
۳. اسم شخصی که باید برات را تادیه کنند.
۴. تعیین مبلغ برات تاریخ .
۵. تاریخ تادیه وجه برات
۶. مکان تادیه وجه برات از اینکه محل اقامت محال علیه باشد یا محل دیگر
۷. اسم شخصی که برات در بخش یا حواله پرداخت می شود.
۸.تصریح به اینکه نسخه اول یا دوم یا سوم یا چهارم الخ باشد.
طبق ماده ۲۲۸،گیرنده برات باید قبولی را در خود برات یا سفید تاریخ ذکر و امضا یا مهر کنند.
برای مثال نمونه فرم سختی که در تاریخ ۲ دی ماه ۱۳۴۷ توسط شرکت اروند صادر و به موجب آن متعهد به پرداخت مبلغ ۲۵۰۰۰۰ ریال در تاریخ دوم اسفند ۱۳۴۷ به شرکت کند شده است ذیل درج می گردد:
نمونه فرم سفته
شماره خزانه داری کل
|
شماره
|
جای پرداخت
|
سررسید
|
|
|
|
|
مبلغ عدد ۲۵۰۰۰۰ ارگ تاریخ صدور دوم دی ماه یک هزاروسیصد و چهل و هفت
(تاریخ صدور سررسید_ روز_ ماه_سال با تمام حروف نوشته شود)
اینجانب متعهد می شوم/اینجانب متعهد میشویم که در تاریخ دوم_اسفند ماه یک هزار و سیصد و چهل و هفت در مقابل به حواله کرد شرکت سهامی خاص کارون......
مبلغ به دویست و پنجاه هزار ریال به پردازیم/ به پردازیم.
امضا متعهد نام متعهد : شرکت سهامی خاص اروند
محل اقامت :
محل پرداخت :
|
به طور کلی اسناد بهادار از نقطهنظر ذینفع اسناد دریافتنی است و به عنوان یکی از اقلام دارایی به مبلغ اسمی در دفاتر به ثبت میرسد،لیکن از نقطهنظر متعهد اسناد پرداختنی است و به مبلغ اسمی در زمره بدهی ها ثبت می شود.
بنابراین سفته موضوع مثال فوق در دفتر کل شرکت کارون به مبلغ ۲۵۰۰۰۰ ریال در بدهکار حساب اسناد دریافتنی و در دفتر کل شرکت اروند به مبلغ ۲۵۰۰۰۰ ریال در بستانکار حساب اسناد پرداختنی ثبت میگردد.
برگرفته از کتاب اصول حسابداری نوشته فیلیپس فس