ترازنامه را می توان به اشکال مختلف گزارش نمود. انواع شکل های ارائه ترازنامه شرح زیر است:
الف. شکل حساب(T)
این نوع ارائه ترازنامه،برای معادله حسابداری تأکید دارد. دارایی ها در سمت راست ترازنامه و بدهیها و حقوق صاحبان سرمایه در سمت چپ ترازنامه فهرست می شود.
ب. شکل سرمایه در گردش:
در این شکل،بر محاسبه و گزارش سرمایه در گردش در متن ترازنامه تأکید دارد که برای موسسات اعتباری مطلوب است. حسن آن مبلغی است که به عنوان سرمایه در گردش به موسسه اعتباری می دهد. این شکل گزارش ترازنامه منسوخ شده است.
طبقه بندی مرسوم در ترازنامه
برای طبقه بندی رویکردهای متفاوتی وجود دارد:
۱. طبقه بندی بر مبنای انتظاراتی که از موجودی کالا در انبار است. (کارکرد)
۲. طبقه بندی از نقطه نظر تاثیری که روی انعطاف پذیری دارند. مثلاً دارایی های عملیاتی (سرمایه گذاری) باید از دارایی های جاری به طور جداگانه طبقهبندی شوند.
۳. طبقه بندی از نقطه نظر نقدینگی. و این طبقه بندی معمولا دارایی ها را بر مبنای کاهش نقدشوندگی شان طبقه بندی میکنیم. در مورد به دعا بر مبنای الزام به بازپرداخت آنها عمل میکنیم. در مورد حقوق صاحبان سهام بر مبنای کاهش بقا(کاهش ماندگاری) طبقه بندی انجام میشود.
انگیزه های طبقه بندی را می توان به صورت زیر خلاصه نمود:
۱. نشان دادن توانایی واحد تجاری در ایفای تعهداتش در سررسید آنها.
۲. توصیف عملیات واحد تجاری.
۳. پیشبینی جریانهای نقدی آتی شرکت. هرچه دارایی جاری بیشتر باشد،واحد تجاری توانایی بیشتری دارد.
۴. نشان دادن فرایند حسابداری.
۵. نشان دادن روش های ارزیابی. مثلاً قاعدهای که برای استهلاک در نظر میگیرند.
نکته:
مهمترین دلیل طبقه بندی،تسهیل تصمیم گیری است.
عناصر ترازنامه
در زیر نمونه ای از ترازنامه برنامه سوره آن آورده شده است:
شرکت سهامی عام نمونه
ترازنامه
در تاریخ ۲۹ اسفند ماه ۱۳۰۲
داراییها
|
|
بدهیها و حقوق صاحبان سرمایه
|
|
داراییهای جاری :
|
*
|
بدهی های جاری:
|
*
|
موجودی نقدی
|
*
|
حسابها و اسناد پرداختنی تجاری
|
*
|
سرمایه گذاری های کوتاه مدت
|
*
|
سایر حسابها و اسناد پرداختنی
|
*
|
حسابها و اسناد دریافتنی تجاری
|
*
|
پیش دریافتها
|
*
|
سایر حسابها و اسناد دریافتنی
|
*
|
ذخیره مالیات
|
*
|
موجودی مواد و کالا
|
*
|
سود سهام پرداختنی
|
*
|
سفارشات و پیش پرداختها
|
*
|
تسهیلات مالی دریافتی
|
*
|
جمع داراییهای جاری
|
**
|
جمع بدهی های جاری
|
*
|
دارایی های غیرجاری:
|
|
بدهی های غیرجاری:
|
|
دارایی های ثابت مشهود
|
*
|
حسابها و اسناد پرداختنی بلندمدت
|
*
|
دارایی های نامشهود
|
*
|
تسهیلات مالی دریافتی بلند مدت
|
*
|
سرمایه گذاری های بلند مدت
|
*
|
ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان
|
*
|
سایر دارایی ها
|
*
|
جمع بدهی های غیرجاری
|
*
|
|
|
حقوق صاحبان سهام:
|
|
جمع دارایی های غیر جاری
|
**
|
سرمایه (*سهم**ریالی تمام پرداخت شده)
|
*
|
|
|
اندوخته قانونی
|
*
|
|
|
سایر اندوخته ها
|
*
|
|
|
سود( زیان) انباشته
|
*
|
|
|
جمع حقوق صاحبان سهام
|
**
|
جمع داراییها
|
**
_
|
جمع بدهیها و حقوق صاحبان سهام
|
**
_
|
یادداشتهای توضیحی... تا... مندرج در صفحات...تا...،جزء لاینفک صورتهای مالی است.
در مقالات آتی به معرفی و تشریح این عناصر می پردازد.
برگرفته از کتاب حسابداری میانه نوشته دکتر شکراله خواجوی