در برخی موارد ، شرکت خود مبادرت به ساخت دارایی های ثابت مشهود می کند ، این دارایی باید به بهای تمام شده ثبت شود . اما تعیین بهای تمام شده آن کمی مشکل می باشد . شرکت در رابطه با ساخت دارایی ، موارد ، دستمزد و مخارج جانبی دیگر را متحمل می شود . دو مورد اول ، مساله چندان خاصی ایجاد نمی کند و به راحتی امکان تشخیص آنها وجوددارد . اما دو مورد که تعیین ارزش دارایی ساخته شده توسط شرکت را با مشکل مواجه می سازند ، با بروز دوسوال زیر نمایان می شود :
1- با هزینه های سرباز چگونه رفتار شود ؟
2- هزینه بهره جزء بهای تمام شده دارایی منظور شود یا خیر ؟
نحوه برخورد با سربار
در این رابطه سه دیدگاه وجود دارد :
دیدگاه اول :
هیچ سرباری به دارایی تخصیص داده نشود، زیرا سرباز هزینه ی دوره است .
دیدگاه دوم :
تخصیص سربار ثابت اضافی به دارایی هایی که واحد تجاری به قصد استفاده خود می سازد. طبق این دیدگاه ثابت جزء بهای تمام شده دارایی منظور نمی شود مگر انکه بر اثر احداث دارایی افزایش یافته باشد .
دیدگاه سوم:
در هر صورت باید بخشی از هزینه سربار به هزینه محصول اختصاص داده شود .
طبق استاندارد شماره 11 ایران ، در تعیین بهای تمام شده ی دارایی هایی که توسط واحد تجاری ساخته می شود . همان قواعدی به کار می رود که در رابطه با دارایی هایی تحصیل شده اعمال می گردد. هر گاه واحد تجاری کی از دارایی هایی را که در روال عادی عملیات تحاری تولید می کند، به عنوان دارایی ثابت مشهود مورد استفاده قرار دهد، بهای تمام شده آن مشابه بهای تمام شده ی دارایی های تولید شده جهت فروش محاسبه می شود . بنابراین برای محاسبه بهای تمام شده ، هر گونه سود داخلی حذف می شود . به گونه ای مشابه ، مخارج غیر عادی مربوط به مواد و دستمزد و سایر منابع تلف شده که در رابطه با ساخت یک دارایی توسط واحد تجاری تحمل می شود . قابل اختساب در بهای تمام شده آن نخواهد بود.
بنابراین دیدگاه سوم ، یعنی بخشی از هزینه سربار که قابل تخصیص به محصول است در بهای تمام شده دارایی ساخته شده ، منظور می شود .
برگرفته از کتاب حسابداری میانه نوشته دکتر شکراله خواجوی