ثبت بدهکار حساب دستمزد مستقیم از پرداخت کارگران مستقیم کارخانه ناشی میشود. طرف بستانکاری این ثبت حساب نقد،مالیات پرداختنی،بیمه پرداختنی و یا حساب های دیگر است. فراموش نکنید وجوهی که به کارگران غیر مستقیم کارخانه (مثل سر کارگران و نگهبانان) پرداخت میشود به حساب سربار کارخانه بدهکار میشوند نه دستمزد مستقیم.
در زمانی که کارگران مستقیم روی سفارش خاصی کار میکند حساب دستمزد مستقیم بستانکار می شود. در حال حاضر برای تعیین هزینه دستمزد مستقیم سفارش ابزار های کامپیوتری و یا مکانیکی وجود دارد. یکی از روش های متداول،استفاده از کارت ساعت کار است.برای هر کارگر یک کارت تنظیم می شود که روی آن ساعاتی را که کارگر صرف سفارش خاصی کرده،با ذکر نرخ و هزینه دستمزد مستقیم قابل تخصیص به سفارش ثبت می گردد. این کارت های ساعت کار مبنای تهیه لیست حقوق و دستمزد کارگران کارخانه و نیز مبنای نقل هزینه دستمزد مستقیم به حساب های معین کالای در جریان ساخت کارتهای سفارش کار می باشد.
در پایان هر ماه،با یک ثبت خلاصه حساب کنترل کالای در جریان ساخت بدهکار و حساب دستمزد مستقیم به مبلغ جمع هزینه دستمزد مستقیم تخصیص یافته به سفارشات بستانکار می گردد.
این ثبت خلاصه برای شرکت نمونه به شرح زیر است:
کنترل کالای در جریان ساخت
|
۶۰۰۰۰
|
|
دستمزد مستقیم
|
|
۶۰۰۰۰
|
ثبت هزینه دستمزد مستقیم منظور شده به سفارشات در طی فروردین ماه
|
|
|
توجه داشته باشید که حساب دستمزد مستقیم در زمان پرداخت دستمزد کارگران بدهکار می شود اما بابت هزینه کار انجام شده روی سفارشات بستانکار می شود. کار به شکل روزانه روی سفارشات انجام میشود،اما دستمزد کارگران به شکل ادواری (مثلاً هر دو هفته یکبار) پرداخت میشود. بنابراین،هزینه دستمزد منظور شده به سفارشات لزوما مساوی مبلغ پرداخت شده به کارگران در طول ماه نمیباشد. در مثال شرکت نمونه،۶۰۰۰۰ریال دستمزد مستقیم به سفارش منظور شده اما وجوه پرداخت شده به کارگران فقط ۵۲۰۰۰ ریال است. بنابراین ،۸۰۰۰ ریال مانده بستانکار حساب به دستمزد مستقیم در پایان ما بیانگر بدهی تحقق یافته بابت دستمزد کارگران است.
حسابداری هزینه های سربار در حسابداری صنعتی
سربار کارخانه شامل تمامی هزینه های تولیدی غیر از مواد مستقیم و دستمزد مستقیم می باشد.سربار کارخانه یک حساب کنترل است که اجزای آن در حساب های معین نگهداری میشود.حساب سربار با هزینههای سربار واقعی که طی دوره تحقق یافته بدهکار می شود. در مثال ما ( لینک مقاله شماره ۱)،هزینه های سربار واقعی در فروردین ماه ۹۳۰۰ریال است . این هزینه ها از منابع مختلفی به حساب سربار کارخانه منتقل میشوند. برای مثال،هزینه دستمزد غیر مستقیم لیست حقوق و دستمزد می آید یا خریدهای مواد غیر مستقیم از دفتر روزنامه خرید ها نقل می شود. پرداخت های بابت هزینه های عمومی از دفتر روزنامه پرداخت های نقدی می آیند و هزینه استهلاک داراییهای ثابت از ثبتهای تعدیلی پایان سال در دفتر روزنامه عمومی می آیند.
تخصیص دادن هزینه های سربار به سفارشات
هزینه سربار،هزینه غیرمستقیم است و به راحتی قابل تخصیص به سفارشات یا واحدهای محصول نمی باشد.بنابراین برای تخصیص دادن سهم مناسبی از هزینههای سربار به کار در جریان ساخت از یک نرخ جذب از پیش تعیین شده استفاده می شود. نرخ جذب شرکت نمونه ( لینک مقاله شماره ۱)، ۱۵۰٪هزینه دستمزد مستقیم است. بنابراین،هزینه سربار معادل ۱۵۰٪هزینه نصب مستقیم هر سفارش به کارت سفارش کار منظور می شود.
معمولاً پس از آنکه یک سفارش تکمیل شد،ثبت روزنامه برای منظور کردن هزینه سربار به کارت سفارش انجام میشود.اما به سفارشاتی که تا پایان دوره هنوز تکمیل نشدهاند نیز بایستی سربار تخصیص داده شود. بنابراین در پایان هر ماه،با یک ثبت خلاصه در دفتر روزنامه عمومی تمام هزینههای سربار جذب شده به سفارشات ثبت می گردد.
این ثبت خلاصه به شرح زیر است:
کنترل کالای در جریان ساخت
|
۹۰۰۰۰
|
|
سرباره کارخانه
|
|
۹۰۰۰۰
|
جذب هزینه سربار به سفارشات در طی فروردین
۱۵۰٪ هزینه دستمزد مستقیم: ۹۰۰۰۰=۶۰۰۰×۱۵۰٪
|
|
|
اضافه یا کسر جذب سربار
در مثال شرکت نمونه،( ذکر شده در مقاله حسابداری صنعتی به روش سیستم هزینه یابی سفارش کار)، سربار واقعی فروردینماه ۹۳۰۰۰ریال است ،در صورتیکه سربار جذب شده به سفارشات ۹۰۰۰۰ ریال می باشد.نباید انتظار داشت که سربار جذب شده دقیقا با سربار واقعی برابر باشد زیرا نرخ جذب سربار متکی به برآورد است. اگر مانده حساب سربار کارخانه در پایان ماه بدهکار باشد نشان میدهد که سربار جذب شده به سفارشات کمتر است درباره واقعی بوده است. به مانده بدهکار حساب سربار کارخانه کسر جذب سربار گفته میشود. اگر مانده حساب سربار کارخانه در پایان ماه بستانکار باشد نشان میدهد که سربار جذب شده به سفارشات بیشتر از سرباره واقعی بوده است. به مانده بستانکار حساب سربار کارخانه اضافه جذب سربار گفته میشود. مانده حساب سرباره کارخانه در پایان هر ماه معمولاً به ماههای بعد و تا پایان سال منتقل میشود.معمولاً این مانده ها از یک ماه به ماه بعد همدیگر را خنثی میکنند به طوری که در پایان سال مانده حساب سر با رقم قابل توجهی نمی باشد. در پایان سال مانده حساب سربار کارخانه،در صورتیکه ناچیز باشد،مستقیماً به حساب بهای تمام شده کالای فروش رفته بسته می شود.اگر مانده حساب سربار کارخانه در پایان سال با اهمیت باشد بایستی بین سه حساب کالای در جریان ساخت،کالای ساخته شده و بهای تمام شده کالای فروش رفته سرشکن شود.
برگرفته از کتاب اصول حسابداری نوشته مهدی مرادزاده فرد