واحد تجاری باید که از روش بهای تمام شده یا تجدید ارزیابی را به عنوان رویه حسابداری خود انتخاب کند و آن را در مورد تمام اقلام یک طبقه داراییهای ثابت مشهود به کارگیرد. در روش بهای تمام شده،دارایی ثابت مشهود پس از شناخت باید به مبلغ دفتری یعنی بهای تمام شده پس از کسب هرگونه استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته،منعکس شود.
در روش تجدید ارزیابی،پس از شناخت دارایی ثابت مشهود چنانچه ارزش منصفانه به گونه ای اتکا پذیر قابل اندازه گیری باشد،باید آن را به مبلغ تجدید ارزیابی،یعنی ارزش منصفانه در تاریخ تجدید ارزیابی پس از کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته بعدی،ارائه کرد.تجدید ارزیابی باید در فواصل زمانی منظم انجام شود تا اطمینان حاصل گردد مبلغ دفتری تفاوت با اهمیتی با ارزش منصفانه در تاریخ ترازنامه ندارد. پس از انجام تجدید ارزیابی،استهلاک انباشته قبلی است و مبلغ تجدید ارزیابی،از هر نظر جایگزین ناخالص مبلغ دفتری قبلی آن دارایی خواهد شد.
ارزش منصفانه دارایی های ثابت مشروب نمودن بر اساس ارزش بازار آنها تعیین میگردد،این روش بر اساس شواهد بازار و توسط ارزیاب با صلاحیت حرفه ای تعیین میشود.چنانچه به دلیل ماهیت تخصصی دارایی های ثابت مشهود و نیز این ام که اقلام مذکور عمدتا به صورت بخشی از یک واحد تجاری فعال و نه به صورت جداگانه،فروخته می شود،شواهدی در خصوص ارزش بازار آن ها وجود نداشته باشد،آن اقدام به بهای جایگزینی مستهلک شده ارزیابی میشود.
تفاوت تجدید ارزیابی به تغییرات ارزش منصفانه دارایی تجدید ارزیابی شده بستگی دارد.چنانچه ارزش منصفانه دارایی تجدید ارزیابی شده،تفاوت با اهمیتی با مبلغ دفتری آن نداشته باشد. تجدید ارزیابی بعدی ضروری است.به طور معمول در شرایط کنونی تفاوت معمولاً در دوره تناوب سه یا پنج ساله ایجاد میشود.
مازاد تجدید ارزیابی
افزایش مبلغ دفتری یک دارایی ثابت مشهود در نتیجه تجدید ارزیابی آن درآمد غیر عملیاتی تحقق نیافته ناشی از تجدید ارزیابی مستقیما تحت عنوان مازاد تجدید ارزیابی مثبت و در ترازنامه به عنوان بخشی از حقوق صاحبان سرمایه طبقهبندی میشود و تغییرات آن در صورت سود زیان جامع انعکاس می یابد. هرگونه افزایش مزبور عکس یک کاهش قبلی ناشی از تجدید ارزیابی باشد که به عنوان هزینه شناسایی گردیده است،در این صورت این افزایش تا میزان هزینه قبلی شناسایی شده در رابطه با همان دارایی باید به عنوان درآمد به سود و زیان دوره منظور شود.
کاهش مبلغ دفتری یک دارایی ثابت مشهود در نتیجه تجدید ارزیابی آن به عنوان هرینه شناسایی میشود. هرگاه کاهش مزبور عکس یک افزایش قبلی ناشی از تجدید ارزیابی باشد که به حساب مازاد تجدید ارزیابی منظور شده است،در این صورت این کاهش باید با میزان مازاد تجدید ارزیابی مربوط به همان دارایی به بدهکار حساب مازاد تجدید ارزیابی منظور گردد و در صورت سود و زیان جامع عکاسی یابد بر باقیمانده به عنوان هزینه شناسایی شود.
برگرفته از کتاب حسابداری میانه نوشته دکتر شکراله خواجوی