هنگامی که واحدهای تجاری و عملیات دریافت و پرداخت از حساب جاری استفاده می کنند،بانک ها معمولاً به طور ماهانه در هر یک واحد تجاری تقاضا دارد،گزارش حاوی کلیه عملیات مربوط به سال جاری را تهیه و برای واحد تجاری ارسال می دارند.به این گزارش استعلام صورتحساب بانکی اطلاق می شود.
پس از دریافت صورتحساب بانک،مانده حساب وجه نقد به دفاتر با ماند صورتحساب بانک مطابقت داده میشود. چنانچه بانک واحد تجاری،هیچ اشتباهی مرتکب نشده باشد و همه وجوه واریزی و برداشتی به حساب بانک منظور شده و تمام چک های صادره طی دوره به بانک ارائه شده باشد،مانده حساب بانک در دفاتر با مانده صورتحساب بانک مطابقت خواهد کرد،اما در عمل به مدت امکان دارد چنین وضعیتی به وجود آید.
عواملی که موجب میشود مانده حساب بانک سپه دفاتر و صورت حساب بانکی مغایرت پیدا کند به سه دسته تقسیم می شود:
۱. اقلامی که در دفاتر واحد تجاری ثبت شده ولی در صورت حساب بانک منظور نشده است: شامل:
الف. وجوه بین راهی:
وجوهی است که در آخرین روزهای ماه سال جاری واحد تجاری واریز شده و در دفاتر ثبت گردیده است،ولی بانک ها را در ابتدای ماه بعد ثبت خواهد کرد.مانند وجوه واریز شده به حساب جاری واحد تجاری توسط یکی از بدهکاران در پایان ما از طریق یکی از شعبه دیگر بانک،که در همان روز در دفاتر واحد تجاری ثبت شده ولی ممکن است بانک این واریز را با چند روز تأخیر به حساب منظور نماید.
ب. چک های معوق:
کیک هایی هستند که توسط واحد تجاری صادر و در دفاتر ثبت شده است،اما تا تاریخ ارسال صورتحساب بانک به واحد تجاری،توسط ذینفع جهت وصول به بانک ارائه نشده است.
۲. اقلامی که در صورت حساب بانک منظور شده ولی در دفاتر واحد تجاری ثبت نشده است،شامل:
الف. وصولی های بانکی:
وجوهی است که به حساب جاری واحد تجاری واریز شده ولی اعلامیه بانکی آن هنوز واحد تجاری نرسیده و به همین دلیل در دفاتر ثبت نشده است. مانند موسیقی از بدهکاران و اصول وجه اسناد درجریان وصول.
ب. برداشت های بانکی:
وجوهی است که بانک از حساب جاری واحد تجاری برداشت نموده ولی به دلیل نرسیدن اعلامیه بانکی در دفاتر ثبت نشده است. مانند اقساط تسهیلات مالی دریافتی،کارمزد گشایش اعتبار اسنادی و هزینه صدور دسته چک.
۳. اشتباهات در ثبت اسناد در دفاتر طرفین:
ماهی مائده تجاری یا بانک بنا به دلایل مختلفی در ثبت حساب بانک مرتکب اشتباهی می شوند،این امر موجب مغایرت بین مانده حساب بانک و دفاتر و صورتحساب بانک خواهد شد. مانند اشتباه بانک در واریز نمودن وجوه به اشخاص دیگر به حساب جاری واحد تجاری و بیشتر یا کمتر ثبت کردن مبلغ چک صادره در دفاتر توسط واحدتجاری.
برگرفته از کتاب حسابداری میانه نوشته دکتر شکراله خواجوی