ماهیت سرمایه گذاری خصوصیتی دارد که آن را از سایر دارایی ها متمایز ساخته است. این مشخصه کلیدی،شیوه خاص آن در کسب منافع اقتصادی است.طبق تعریف ارایه شده در استانداردهای حسابداری ایران،سرمایه گذاری نوعی دارایی است که واحد سرمایه گذار برای افزایش منافع اقتصادی از طریق توزیع منافع (به شکل سود سهام،سود تضمین شده و اجاره)،افزایش در ارزش یا سایر مزایا (مانند مزایای ناشی از مناسبات تجاری) نگهداری می کنند. بنابراین،سرمایه گذاری طیف گسترده دارد که انواع دارایی ها را در بر میگیرد.ولی موضوع بحث ما در اینجا صرفاً سرمایهگذاری در اوراق بهادار می باشد که استانداردهای حسابداری ایران دو طبقه بندی مختلف از آن را ارائه نموده است.
نگرش استانداردهای حسابداری ایران به سرمایه گذاری ها،بر اساس جاری و بلند مدت بودن آن می باشد.
سرمایه گذاری بلند مدت
به قصد استفاده مستمر در فعالیتهای او با حدت جاری نگهداری شده و هنگامی می توان یک سرمایه گذاری را به عنوان دارایی غیرجاری طبقه بندی نمود که تست نگهداری آن برای مدت طولانی به وضوح قابل اثبات باشد.
بنابراین سرمایهگذاری بلندمدت مشتمل بر موارد زیر است:
الف.سرمایه گذاری در واحد تجاری فرعی و وابسته یا تسهیلات بلندمدت اعطایی به این واحدها،
(سرمایه گذاری هایی که با قصد اعمال نفوذ و کنترل بر سیاست های مالی و عملیاتی واحد سرمایه پذیر صورت می گیرد)
ب. سرمایه گذاری هایی که اساس آن جهت حفظ،تسهیل و گسترش فعالیت یا روابط تجاری موجود انجام شده است (سرمایه گذاری های تجاری).
ج. سرمایه گذاری هایی را که نمی توان واگذار کرد،یا بدون تأثیر عمده بر فعالیتهای واحد تجاری قابل واگذاری نیست.
د. سرمایه گذاری هایی که با قصد استفاده مستمر توسط واحد تجاری نگهداری می شود و هدف آن تأمین درآمد و یا رشد سرمایه برای صاحبان سرمایه مورد تجاری است.
تنها در صورتی که این معیارها احراز شود،سرمایه گذاری را می توان بلندمدت تلقی کرد.
نکته:
صرف اینکه یک سرمایه گذاری برای مدت نسبتا طولانی نگهداری شده است،لزوماً به معنای سرمایه گذاری بلند مدت نیست.
سایر طبقات سرمایه گذاری ها نیز در زمره سرمایهگذاری جاری قرار میگیرند.
استانداردهای حسابداری ایران،سرمایهگذاریها را از لحاظ اینکه برای آن بازار فعالیت وجود داشته باشد،یا خیر،به دو دسته سرمایه گذاری سریع المعامله و غیر سریع المعامله تقسیم نموده است:
سرمایه گذاری سریع المعامله در بازار
سرمایه گذاری است که برای آن بازار و عالی که آزاد و در دسترس است،وجود دارد به طوری که از طریق آن بتوان به ارزش بازار یا شاخص قابل اتکا که محاسبه ارزش بازار را امکان پذیر سازد،دست یافت. سرمایه گذاری سریع المعامله در بازار را،سرمایه گذاری سریع المعامله در بازار را،هم میتوان به عنوان سرمایه گذاری جاری طبقه بندی کرد و هم در موارد مندرج در الف تا د مطالب فوق،آن را به عنوان سرمایه گذاری بلند مدت طبقه بندی کرد.
سرمایه گذاریهای غیر سریع المعامله (سایر سرمایه گذاری ها)
سایر سرمایه گذاری هایی که در طبقه بندی سریع المعامله قرار می گیرد،در این طبقه جای می گیرند.این نوع سرمایه گذاری نیز میتواند هم شامل کوتاه مدت و هم بلند مدت باشد.
بنابراین،سرما سریع المعامله بودن یک سرمایه گذاری ارتباطی به طبقه بندی آن به عنوان سرمایه گذاری جاری یا بلند مدت ندارند و سرمایه گذاری های جاری یا بلند مدت میتوانند شامل سرمایهگذاریهایی سریع المعامله و سایر سرمایه گذاری ها باشد.
دقت داشته باشید که سرمایه گذاری در اوراق بهادار ممکن است در اوراق بدهی (اوراق قرضه یا اوراق مشارکت) و یا در اوراق سرمایه ای (مانند سهام عادی) انجام گیرد.
برگرفته از کتاب حسابداری مالی نوشته دکتر شکراله خواجوی