مطالبات عموما به دو شکل دریافت می شوند،ممکن است به صورت نقدی دریافت شود و یا وجه طلب به حساب بانکی واریز شود.
اگر وجه طلب به صورت نقدی دریافت شود حساب صندوق بدهکار و حساب حسابهای دریافتنی بستانکار خواهد شد.
حساب صندوق ××
حسابهای دریافتنی ××
در حالتی که بدهکاران بدهی خود را به حساب بانکی شما واریز کنند حساب بانک بدهکار و حساب دریافتنی بستانکار خواهد شد.
حساب بانک ××
حسابهای دریافتنی ××
میدانید که بعضی از مطالبات گاهی اوقات وصول نمیشوند و برخی به موقع و برخی دیگر با تاخیر وصول می شوند.
بنابراین حسابهای دریافتنی بر اساس قابلیت وصول آنها به سه دسته تقسیم می شوند.
۱-حساب های دریافتنی قابل وصول
۲-حسابهای دریافتنی غیر قابل وصول
۳-حسابهای دریافتنی مشکوک الوصول
-حساب های دریافتنی قابل وصول: مطالباتی هستند که نسبت به وصول آنها هیچگونه تردید و یا ابهامی وجود ندارد و در موعد یا سررسید معین وصول خواهند شد.
-حسابهای دریافتنی غیر قابل وصول: مطالباتی که غیر قابل وصول به نظر میرسند و امیدی به وصول آنها نمی باشد که به اصطلاح به آن ها مطالبات سوخت شده نیز می گویند.
-حسابهای دریافتنی مشکوک الوصول: این نوع مطالبات احتمال دارد سوخت شوند و به طور یقین سوخته شدن آنها قطعی نشده است.
در حسابداری با مطالبات سوخت شده و آنهایی که احتمال سوخت آنها وجود دارد به دو روش برخورد می شود که در ادامه سعی می کنیم آنها را مرحله به مرحله در کنار هم به شرح داده و با هم مقایسه کنیم.
الف. روش حذف مستقیم مطالبات
ب. روش ایجاد ذخیره مطالبات
روش حذف مستقیم مطالبات سوخت شده
|
روش ایجاد ذخیره مطالبات
|
در روش حذف مستقیم مطالبات سوخت شده:
هر زمانی که قطعاً حساب غیر قابل وصول تشخیص داده شود از حساب با حذف شده و به حساب هزینه انتقال می یابد.
|
در روش ایجاد ذخیره مطالبات:
در پایان دوره مالی که احتمال عدم وصول مطالبات در آینده تشخیص داده میشود از این بابت ذخیره ای در حساب ها منظور مینمایند و آن حساب را به حساب هزینه مطالبات مشکوک الوصول انتقال میدهند که طرف مقابل آن را ذخیره مطالبات مشکوک الوصول می نامند.
|
توجه داشته باشید که تفاوت روش حذف مستقیم مطالبات روش ایجاد ذخیره در زمان منظور نمودن هزینه سوخت مطالبات است یعنی در روش حذف مستقیم تا زمانی که حسابی قطعا غیر قابل وصول تشخیص داده نشده برای آن هزینه ای در نظر گرفته نمی شود روش ایجاد ذخیره در پایان دوره که احتمال عدم وصول تشخیص داده شد هزینه منظور می شود باید توجه داشته باشید طبق ماده ۱۴۷ قانون مالیاتهای مستقیم هزینه ذخیره مطالباتی که وصول آنها مشکوک است زمانی مورد قبول می باشد که سه شرط داشته باشد.
۱-مربوط به فعالیت موسسه باشد.
۲-احتمال غالب برای لاوصول ماندن آن موجود باشد.
۳-در دفاتر موسسه به حساب مخصوص منظور شده باشد تا زمانی که وصول گردد و یا لاوصول بودن آن محقق شود.
بنابراین:
در روش حذف مستقیم
|
روش ذخیره مطالبات مشکوک الوصول (ذخیره م.م)
|
-در زمان سوخت مطالبات ثبت زیر صورت می پذیرد:
حساب هزینه مطالبات سوخت شده××
حسابهای دریافتنی××
بابت سوخت مطالبات و غیر قابل وصول شدن قطعی طلب
|
-در زمان برآوردن احتمال سوخت مطالبات:
حساب هزینه مطالبات مشکوک الوصول ××
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول××
بابت مطالباتی که احتمالا غیر قابل وصول بودن آنها برآورده شده
|
البته توجه داشته باشید میزان مطالباتی که احتمال سوخت شدن آنها برآورد می شود خود دارای مباحث و روش هایی می باشد که در ادامه توضیح داده خواهد شد.
به مثال زیر توجه کنید:
اگر مانده حساب های دریافتنی موسسه تجاری امید در پایان ابتدای سال ۷۵ مبلغ ۳۵۰۰۰۰۰۰ ریال باشد و در 25/06/97مبلغ۵۰۰۰۰۰۰ ریال از حساب های دریافتنی غیر قابل وصول تشخیص داده شود با استفاده از روش حذف مستقیم ثبت در دفاتر صورت خواهد پذیرفت.
25/06/97
حساب هزینه مطالبات سوخت شده ۵۰۰۰۰۰۰
حسابهای دریافتنی ۵۰۰۰۰۰۰
حال اگر مانده حساب های دریافتنی موسسه تجاری نیما در پایان سال ۷۴ مبلغ ۴۰۰۰۰۰۰۰ ریال باشد و برآورد شود که احتمالا ۱۰٪حسابهای دریافتنی غیر قابل وصول باشد باید از این بابت در حسابهای ذخیره منظور شود ثبت زیر در حسابها عمل خواهد شد.
29/12/74
حساب هزینه مطالبات مشکوک الوصول ۴۰۰۰۰۰۰
حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول ۴۰۰۰۰۰۰
بابت ثبت ذخیره لازم در حسابها
فرض کنید بعد از مدتی مشخص گردد که مطالبات سوخت شده ای قابل وصول است اگر از روش حذف مستقیم مطالبات سوخت شده استفاده می گردیده و قابلیت وصول بودن مطالبات مذکور در همان دوره مالی مشخص شود ثبت زیر در حساب باز صورت خواهد گرفت.
حسابهای دریافتنی××
حساب هزینه مطالبات سوخت شده××
بابت قابل وصول شدن مطالبات ای که سوخت شده اند.
میدانید که ثبت فوق برای ایجاد مطالباتی است که قبل از سوخت شده تشخیص داده شده اند.
بنابراین زمانی که طلب فوق دریافت شد ثبت زیر صورت می پذیرد.
صندوق/بانک××
حسابهای دریافتنی××
با توجه به مثال ارائه شده در قبل می توان ثبت زیر را برای قابل وصول بودن مطالبات سوخت شده انجام داد.
۱-حسابهای دریافتنی ۵۰۰۰۰۰۰
حساب هزینه مطالبات سوخت شده ۵۰۰۰۰۰۰
و در زمان دریافت طلب ثبت زیر صورت می پذیرد:
۲-بانک /صندوق ۵۰۰۰۰۰۰
حسابهای دریافتنی ۵۰۰۰۰۰۰
باید توجه داشته باشید نحوه برخورد در روش ذخیره مطالبات مشکوک الوصول با سوخت مطالبات و دریافت مجدد آنها دارای پیچیدگی های خاصی میباشد که در مقالات اتی ارائه خواهد شد.
برای ارتباط روش ایجاد ذخیره برای مطالباتی احتمال سوختن آنها وجود دارد به صورت خلاصه بحث کردیم اشاره داشتیم در زمانی که احتمال سوخت وصول مطالبات صورت می پذیرد ثبت زیر در دفاتر انجام خواهد گرفت.
هزینه مطالبات مشکوک الوصول ××
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول××
برگرفته از کتاب حسابداری عمومی نوشته شهرام روزبهانی