اوراق بدهی رابطه طلب و بدهی بین دو طرف دارنده اوراق و شرکت منتشر کننده آن را نشان می دهد. دارنده اوراق بدهی «سرمایه گذار» حق دریافت بهره در تاریخهای معین و حق دریافت مبلغ اسمی اوراق را در تاریخ سررسید دارد. اوراق قرضه دولتی و انواع اوراق قرضه که شرکت های سهامی میتوانند منتشر کنند جزوه اوراق بدهی بوده و از دید خریدار در سه گروه زیر تقسیم می شود:
. اوراق محفوظ تا سررسید:
اگر شرکت خریدار اوراق بدهی،قصد قطعی و توانایی نگهداری اوراق را تا سررسید داشته باشد،بایستی سرمایه گذاری خود را به عنوان سرمایه گذاری در اوراق بدهی محفوظ تا سررسید طبقه بندی کند و حسابداری خاص این طبقه را به کار ببندد.
.اوراق معاملاتی:
اگر شرکت با استفاده از نوسان قیمت اوراق بدهی در کوتاه مدت اقدام به خرید،نگهداری و فروش مجدد آن در آینده نزدیک نمایند بایستی اوراق مزبور را در گروه اوراق معاملاتی طبقه بندی کند.
. اوراق به حاضر برای فروش:
سرمایه گذاری در اوراق بدهی که قابل طبقه بندی در دو گروه قبلی نباشد،در این گروه طبقه بندی می شود.
در جدول زیر سه گروه اصلی سرمایه گذاری در اوراق بدهی همراه با روشهای حسابداری خاص هر گروه خلاصه شده است:
طبقه بندی
|
مبنای گزارش در ترازنامه
|
سود و زیان تحقق نیافته
|
سایر مواردی که در سود و زیان منظور میشود
|
محفوظ تا سررسید
|
بهای مستهلک شده
|
شناسایی نمی شود
|
بهره تعلق گرفته و سود و زیان ناشی از فروش اوراق
|
معاملاتی
|
ارزش منصفانه بازار
|
در صورت سود و زیان شناسایی میشود
|
بهره تعلق گرفته و سود و زیان ناشی از فروش اوراق
|
حاضر برای فروش
|
ارزش منصفانه بازار
|
در حقوق مالکان شناسایی می شود
|
بهره تعلق گرفته و سود و زیان ناشی از فروش اوراق
|
منظور از بهای مستهلک شده در جدول بالا،بهای تحصیل اوراق پس از تعدیل بابت تخفیف یا اضافه بهای مربوطه می باشد. منظور از ارزش منصفانه بازار،قیمت بازار اوراق در یک معامله منصفانه است. چون واژه بازار می تواند تعابیر متفاوتی داشته باشد،هیئت استانداردهای حسابداری مالی تاکید دارد که از واژه ارزش منصفانه به جای ارزش بازار استفاده شود.
برگرفته از کتاب اصول حسابداری نوشته مهدی مرادزاده فرد