برای انعکاس و شناسایی هزینه کاهش ارزش موجودی مواد و کالا به خالص ارزش فروش،دو روش وجود دارد:
۱-روش کاهش مستقیم حساب موجودی کالا
۲-روش استفاده از حساب ذخیره (کاهنده)
در این روش از یک حساب همراه با عنوان ذخیره کاهش ارزش موجودی ها استفاده می شود.
در مورد موجودی هایی که در دوره قبل به مبلغ کمتر از بهای تمام شده ارزیابی شده است و در دوره جاری به دلیل افزایش در خالص ارزش فروش،به مبلغ بیشتری ارزیابی گردد،هر گونه افزایشی از این بابت در دوره جاری باید به عنوان درآمد یا کاهش هزینه دوره جاری حداکثر تا حد جبران کاهش قبل شناسایی شود.
مثال:
بهای تمام شده و خالص ارزش فروش موجودی کالای شرکت بتا در پایان سالهای ۱۳۰۱- ۱۳۰۲ به شرح زیر است:
|
1302
|
1301
|
بهای تمام شده
|
170.000
|
151.000
|
خالص ارزش فروش
|
172.000
|
143.000
|
با فرض اعمال قاعده اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش،ثبت های لازم در پایان دو سال را ارائه کنید.
پاسخ
در سال ۱۳۰۱،بهای تمام شده بیش از خالص ارزش فروش است،بنابراین موجودی کالای مربوط به مبلغ کوچکتر مرکز و هرگونه هزینه کاهش ارزش ای شناسایی می شود:
هزینه کاهش ارزش موجودی ها (143.000-151.000) 8000
ذخیره کاهش ارزش موجودی 8000
در سال ۱۳۰۲،موجودی ها به بهای تمام شده (۱۷۰۰۰۰ریال) منعکس خواهد شد و نیاز به هیچگونه ذخیره کاهش ارزش نمی باشد،مرکزی آن های سال ۱۳۰۱ بازیافت شده و به عنوان درآمد شناسایی می شود: (حداکثر تازیان سال ۱۳۰۱)
ذخیره کاهش ارزش موجودی ۸۰۰۰
درآمد برگشت کاهش ارزش موجودی کالا. ۸۰۰۰
نکاتی در مورد خالص ارزش فروش و قاعده اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش :
-
در شرایط استثنایی،هنگامی که تعیین خالص ارزش فروش موجودی ها به دلایل مختلف از قبیل نوسان در قیمت های فروش،به گونه ای قابل اتکا امکان پذیر نباشد و احتمال میرود که بهای جایگزینی در حد متعارفی کمتر از خالص ارزش فروش باشد. بهای جایگزینی میتواند تقریبی قابل قبول برای خالص ارزش فروش تلقی شود.
-
در مواردی که خالص ارزش فروش موجودی مواد اولیه کمتر از بهای تمام شده آن است،به شرطی که کالاهایی که از مواد مزبور ساخته می شود (بعد از منظور کردن قیمت خرید مواد در بهای تمام شده کالا) هنوز بتواند با سود به فروش رسد،مبلغ دفتری مواد اولیه کاهش نمیابد.
-
خالص ارزش فروش نباید بر اساس نوسانات موقتی قیمت فروش برآورد شود،بلکه باید بر مبنای قابل اتکاست شواهد موجود در زمان برآورد مبلغ خالص ارزش فروش موجودی ها باشد.
-
ارزیابی گروهی موجودی کالا جهت اعمال قاعده اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش،هرگاه مبتنی بر طبقه بندی موجودی ها،مثلاً ارزیابی موجودی کالای ساخته شده یا کل موجودی های یک صنعت یا گل موجودیهای یک ناحیه جغرافیایی باشد،مناسب نخواهد بود. نمونهای اقلام مشابه شامل در یک گروه عبارت است از اقلامی از موجودی که مربوط به یک خط تولید یکسان هستند و اهداف یا کاربردی مشابه دارند،در ناحیه جغرافیایی با هدیه تولید و فروخته می شود و نتوان آن را عملاً جدا از سایر اقلام خط تولید ارزیابی کرد.
گرفته از کتاب حسابداری میانه نوشته دکتر شکراله خواجوی