امروزه حسابداری به عنوان یک سیستم اطلاعاتی تلقی می شود.تعاریف ارائه شده از حسابداری در گذر زمان دستخوش تغییرات فراوانی قرار گرفته که در ادامه دیدگاههای موجود نسبت به حسابداری در ادوار مختلف تاریخی و نظرات موافق و مخالف نسبت به برداشتهای مزبور را بیان خواهیم داشت.بدیهی است که آشنایی با این دوره ها برای تمامی افرادی که به نوعی در ارتباط با حرفه حساب داری هستند لازم بوده و موجب آگاهی از اندیشههای مختلف و نحوه تعامل هر یک از آنها خواهد شد.
۱. اولین روی کرد مدون در سال ۱۳۵۳ مطرح شد. در این سال انجمن حسابداری خبره آمریکا،حسابداری را به عنوان یک فن مطرح نمود،فن جمع آوری،تشخیص و ثبت. انجمن حسابداران آمریکا که متشکل از استادان حسابداری آمریکا بود،بیشترین نقش را به این رویکرد ایرادنمود.
۲. رویکرد دوم حسابداری را به عنوان یک فعالیت خدماتی می دانند.این رویکرد را انجمن حسابداران آمریکا بیان کرد.
۳. رویکرد سوم به فراتر از قالب آموزشی نظر کرد و وارد اقتصاد شد و حسابداری را به عنوان ابزار تصمیم گیری به کار گرفت. در این رویکرد،حسابداری زبان تجارت نامیده شد. میدانید که زبان شامل قواعد و علائم است. در حسابداری اصول پذیرفته شده به عنوان قواعد،و بدهکار و بستانکار به عنوان علایم شناخته شدهاند.
۴. رویکرد چهارم توسط اکثر اقتصاددانان مطرح شد.آنان حسابداری را به عنوان ثبت تاریخی در نظر گرفتند. این مرحله مبتنی بر نتایج رویدادهایی است که قبلا اتفاق افتادهاند. پیدایش این رویکرد با دوران مباشرت همزاد است. مالک در نقش فراهم کننده امکانات انجام کار و مباشر،نیروی کار را به عهده دارد و حسابداری فرایندی بودجه گزارشگری وظیفه مباشرت را راحت می نموده است.
۵.در رویکرد پنجم حسابداری به عنوان یک ایدئولوژی مطرح شد.طرفداران این رویکرد معتقد بودند که حسابداری و حسابداران گزارش های مالی را آگاهانه تولید ارائه می دهند که حقوق طبقه کارگر تضییع شود. به سرمایه اهمیت میدادند و در مقابل نیروی انسانی را زیاد مهم نمیدانستند.
۶. رویکرد ششم در دهه ۷۰ میلادی مطرح شد. حسابداری را به عنوان واقعیت جاری می دانستند.این رویکرد حفظ رویکرد چهارم است که با اعتقاد بر این است که حسابداری باید به دنبال استفاده از ابزارهای باشد وضعیت موجود شرکت را به تصویر بکشاند نه آنچه که در گذشته رخ داده است. ایده اصلی این رو در گزارش گیری ارزشهای جاری است.
۷. حسابداری به عنوان یک سیستم اطلاعاتی، حسابداری نیز مانند هر سیستم دیگر،شامل سه جزء کلیدی است:
.ورودی (رویداد مالی)
.پردازش ( تشخیص،ثبت، تلخیص و طبقه بندی)
. خروجی (گزارش های مالی)
۸. حسابداری به عنوان یک کالا،این نگرش ضمن پذیرش دیدگاه حسابداری به عنوان یک سیستم اطلاعاتی،بیان می دارد که همواره تقاضای اطلاعات توسط گروه های مختلف استفاده کنندگان وجود دارد و حسابداری نیز پاسخی برای این تقاضا.در حقیقت حسابداری به عنوان کالایی قلمداد شده که خریداران می بایست برای رسیدن به آن منابعی را صرف نمایند. این دیدگاه زمینهساز بحث هایی در ارتباط با سواری مجانی شده که پرداختن به آن از حوصله این مقاله خارج است.
بر طبق مبانی نظری حسابداری و گزارشگری مالی ایران،حسابداری دانشی توصیفی تحلیلی است که معاملات و رویدادهای دارایی اثر مالی و واحدهای اقتصادی را توصیف و تحلیل میکند. به کارگیری دانش حسابداری در عمل،سیستم حسابداری واحدهای مختلف را پدید میآورد. هر سیستم حسابداری سطح عملکرد اطلاعاتی،کنترلی و خدماتی دارد. مهمترین عملکرد سیستم حسابداری،یا عملکرد مسلط آن،اطلاعاتی است. به این دلیل حسابداری اساسا سیستم اطلاعاتی محسوب می شود.
گزارش های تهیه شده به وسیله این سیستم،مدیریت را به اداره کارآمد و اثربخش واحدهای اقتصادی و سایر اشخاص را در اتخاذ تصمیم های آگاهانه یاری می دهد. بنابراین اطلاعات حسابداری در تصمیم گیری های اقتصادی (چه درون سازمانی و برون سازمانی) نقش کلیدی ایفا می کند. در تصویر زیر رابطه بین اطلاعات حسابداری،فعالیتها و تصمیمگیریهای اقتصادی را نشان می دهد.
برگرفته از کتاب حسابداری میانه نوشته دکتر شکراله خواجوی