منابع اولیه سود انباشته واحد تجاری،سود خالص دوره های مالی قبل می باشد،مانده خلاصه حساب سود و زیان به حساب سود انباشته منتقل می شود،سود خالص موجب افزایش سود انباشته،و زیان خالص واحد تجاری منجر به کاهش سود انباشته خواهد شد. اعلام سود سهمی و یا سود سهام نقدی منجر به کاهش سود انباشته می گردد،اقلام عمده ای که بر حساب سود انباشته تاثیرگذار میباشد به شرح زیر خواهند بود:

الف.اقلام عمده ای که موجب کاهش حساب سود انباشته و در به کارگیری این حساب منعکس میشوند به قرار زیر است:
. زیان خالص
. توزیع سود سهام (نقدی،سهمی،غیر نقدی و سود سهام تعهد شده)
. اصلاح اشتباه با اهمیت دوره های مالی قبل
. ایجاد اندوخته ها
. اثرات انباشته برخی از تغییرات خاص در اصول و روشهای حسابداری
. مبالغ باقیمانده حاصل از مبادلات سهام خزانه،در صورتی که مانده سهام کمتر از میزان لازم باشد
. مبالغ باقیمانده حاصل از اتاق مبادلات مربوط به سهام خزانه،در مواردی که مانده صرف سهام کمتر از میزان لازم باشد
. اشتباهات در بکارگیری اصول و روش های پذیرفته شده حسابداری
ب. اقلام عمدهای که موجب افزایش حساب سود انباشته شده و در بستانکار این حساب منعکس می شوند به قرار زیر است:
. سود خالص
. اصلاح اشتباه بااهمیت دوره های مالی قبل
. اثرات انباشته ناشی از برخی تغییرات خاص در اصول و روشهای حسابداری
. انتقال مانده مازاد تجدید سازمان
. برگشت از حساب اندوخته ها
حساب سود (زیان) انباشته یکی از اجزای حقوق صاحبان سهام محسوب می شود.
اگر زیان های وارده در اثر رویدادهای مالی شرکت منجر به مانده بدهکار حساب گردد،اصطلاحاً زیان انباشته نامیده شده،و به عنوان یک قلم کاهنده،از حقوق صاحبان سهام کسر می شود.در مواردی اگر زیان انباشته شرکت حداقل برابر نصف سرمایه واحد تجاری باشد،در این صورت هیئت مدیره مکلف است،بلافاصله مجمع عمومی فوق العاده سهامداران را دعوت تا موضوع انحلال یا بقاء شرکت مورد شور و رای گیری قرار گیرد.
هرگاه مجمع مزبور انحلال شرکت را تصویب نکرد،باید در همان جلسه و با رعایت مقررات مربوط به تنظیم اظهارنامه (ماده ۶ قانون تجارت) سرمایه شرکت را به مبلغ سرمایه موجود کاهش دهد (تجدید سازمان).
نگهداری سود خالص تحصیل شده و عدم توزیع آن بین صاحبان سهام به منظور حفظ قدرت نقدینگی بستگی به سیاست مدیریت شرکت دارد. چنانچه مقدار کافی وجه نقد در اختیار باشد،در صورت تصویب هیئت مدیره و مجمع عمومی از محل سود انباشته می توان سود سهام را بین سهامداران توزیع نمود. هرگاه محدودیتی در توضیح سود از محل سود انباشته باید از طریق یادداشتهایی همراه صورتهای مالی افشا شود.
برگرفته از کتاب حسابداری شرکتها دکتر حسن همتی