تغییرات حسابداری ایجادکننده یک سری اطلاعات جدیدی است که بر محتوای تصمیم گیری استفاده کنندگان تاثیر خواهد گذاشت. تغییرات حسابداری باعث می شود اطلاعاتی فراهم شود که زیان ناشی از قابلیت مقایسه را جبران کند. بنابراین فلسفه تغییرات حسابداری مربوط بودن اطلاعات حسابداری است.
انواع تغییرات حسابداری عبارتند از:
۱. تغییر در برآورد:
انجام برآورد در حسابداری امری معمول و در برخی موارد ضروری است. مانند برآوردهای هزینه مطالبات مشکوک الوصول و هزینه های استهلاک.با این وجود تجربه و دستیابی به اطلاعات بعدی اغلب بهبود و اصلاح تغییرات را ایجاب می سازد. تغییرات حسابداری،ناشی از دستیابی به اطلاعات جدیدی است که در هنگام برآورد اولیه وجود نداشته اند. تغییرات در برآورد کارشناسانه است. نمونه ای از تغییر در برآوردها،تغییر در برآورد عمر مفید دارایی،تغییر روش استهلاک و تغییر در برآورد مطالبات مشکوک الوصول می باشد. آثار تغییر در برآوردهای حسابداری باید در تعیین سود یا زیان خالص دوره ای منظور که در آن تغییر صورت گرفته است. بدیهی است چنانچه تغییر مزبور بر دوره‌های بعدی نیز اثر گذارد،آثار چنین تعبیری باید در تعیین سود یا زیان خالص دوره های بعدی منظور شود. آثار اینگونه تقدیرها باید تحت همان سرفصل هایی که قبلا در صورت سود و زیان انعکاس می یافت طبقه بندی به عنوان مثال اگر درآمد یا هزینه مزبور قبلا عنوان یک قلم غیر مترقبه تلقی شده باشد،اثر تغییر در برآورد آن نیز باید به صورت یک قلم غیرمترقبه به گزارش شود.
۲. تغییر در رویه حسابداری:
یکی از خصوصیات کیفی صورتهای مالی قابل مقایسه بودن آن می باشد. برای نیل به این خصوصیت،ثبات رویه در نحوه عمل حسابداری طی هر دوره مالی و نیز از یک دوره مالی به دوره مالی بعد ضروری است. از این رو نباید در رویه‌های حسابداری تغییری صورت گیرد،مگر اینکه یکی از شرایط زیر وجود داشته باشد:
-
به علت رجحان رویه جدیدی بر رویه پیشین،از نظر ارائه مطلوب تر صورتهای مالی واحد تجاری،تغییر در رویه حسابداری قابل توجیه باشد.
-
تغییر به موجب قوانین آمره یا استانداردهای حسابداری جدید الزامی شود.
چنانچه در حسابداری تغییری صورت گیرد،اقدامات زیر باید انجام شود:
_ارقام مربوط به سال جاری،بر مبنای رویه جدید منعکس و ارقام مقایسه ای سنوات قبل نیز بر مبنای رویه جدید ارائه مجدد شود.
_تعطیلات ما شده مربوط به سنوات قبل،به جهت اینکه هیچ گونه ارتباطی با عملکرد سال جاری نداشته است،باید از طریق مانده سود و زیان انباشته ابتدای دوره اثر داده شود،خالص از اثر مالیاتی.
_تعدیلات انباشته همچنین باید به عنوان آخرین قلم در صورت سود و زیان جامع منعکس شود تا اثر این تعدیلات برای استفاده کننده مشخص گردد.
نکته:
گاه تشخیص بین تغییر در رویه حسابداری و تغییر در برآورد حسابداری ممکن است بسیار مشکل باشد. در چنین حالتی،تغییر مورد نظر باید به عنوان تغییر در برآورد حسابداری تلقی و به گونه مناسبی افشار شود.
۳. تغییر در شخصیت گزارشگری :
تغییر در شخصیت گزارشگری زمانی اتفاق می افتد که تغییر در ساختار سازمان باعث شود صورتهای مالی شامل شخصیت دیگر یا تغییر یافته باشد. در صورت تغییر در شخصیت گزارشگری کلیه صورتهای مالی سالهای قبل باید ارائه مجدد شود.
برگرفته از کتاب حسابداری مالی نوشته دکتر شکرالله خواجه