سوال مهم در تعیین سود روش اندازه گیری دارایی ها و بدهی ها است.
به طور کلی روش اندازه گیری دارایی ها و بدهی ها عبارتند از:
۱. بهای تمام شده تاریخی:
در این روش،داراییها و بدهیها و بهای تمام شده تاریخی ثبت می شوند. در روش بهای تمام شده تاریخی،داراییها و بدهیها به ارزش زمان تحصیل اندازه گیری می شود و این ارزش معمولا بهای تحصیل معادل قیمت نقدی است.
۲. بهای جایگزینی جاری:
معادل وجه نقدی است که اگر یک دارایی یا خدمات قرار باشد در حال حاضر خریداری گردد،باید پرداخت شود.
به عنوان مثال فرض کنید ۴ سال قبل زمین را به بهای ۲۰۰ میلیون ریال خریداری نموده. در سال جاری ارزش جاری جایگزین زمین مزبور ۳۰۰ میلیون ریال است. بر مبنای روش بهای جایگزینی جاری،زمین ۳۰۰ میلیون ریال گزارش خواهد شد.
۳ . ارزش خروجی جاری:
مبلغ نقدی که اگر یک دارایی تحت شرایط عادی غیر اجباری به فروش برسد،در حال حاضر دریافت خواهد شد. اگر از این مبلغ،مخارج مرتبط با فروش آن را،کسر بکنیم،رقم حاصل خالص ارزش فروش آن خواهد بود.
۴. ارزش خروجی مورد انتظار:
مجموعه جریان‌های نقدی آتی مرتبط با فروش یا تعدیل مورد انتظار یک دارایی است. در این روش،ریسک و ارزش زمانی پول نادیده گرفته می شود.
۵. ارزش فعلی جریان های مورد انتظار:
مجموع جریان‌های نقدی آتی تنزیل شده مرتبط با فروش تا تبدیل مورد انتظار یک دارایی است.
نکته:
طبق استانداردهای حسابداری ایران،مفهوم حفظ سرمایه پولی و مبنای اندازه گیری بهای تمام شده تاریخی مورد پذیرش هستند.
برگرفته از کتاب حسابداری میانه نوشته دکتر شکرالله خواجوی