سود سهمی به این معناست که شرکت سهامی، سهام خود را بین سهامداران توزیع می کند. سود سهمی اساسا متفاوت از سود نقدی سهام است زیرا در سود سهمی، داراییهای شرکت سهامی به سهامداران منتقل نمی شود. سود نقدی سهام، توزیع وجوه نقد می باشد حال آنکه سود سهمی فقط بر حساب های حقوق صاحبان سهام اثر می گذارد. سود سهمی تاثیری بر جمع حقوق صاحبان سهام ندارد. سود سهمی، حساب سهام سرمایه را افزایش و سود انباشته را کاهش می دهد. از آنجا که هر دوی این حساب ها از عناصر حقوق صاحبان سهام می باشد، جمع حقوقو صاحبان سهام بدون تغییر باقی می ماند. این تنها انتقالی از یک حساب حقوق صاحبان سهام به حساب دیگر است و هیچ دارایی یا بدهی تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد.
شرکت سهامی سود سهمی را به نسبت تعداد سهامی که سهامداران در اختیار درند، توزیع می کند. مثلا فرض کنید که شما 300 سهم از سهام شرکت توسعه صنعتی بهشهر را در اختیار دارید. حال اگر شرکت توسعه صنعتی بهشهر، 10 درصد سود سهمی توزیع نماید، شما 30 سهم(300 *10% ) دیگر دریافت خواهید کرد. پس از توزیع سود سهمی، شما مالک 330 سهم خواهید بود. به همین ترتیب، تمام سهامداران شرکت توسعه صنعتی بهشهر نیز معادل 10 درصد از سهام خود را دریافت خواهند نمود. شما بعد از توزیع سود سهمی در همان وضعیت نسبی سابق قرار خواهید داشت. به سود سهمی، سهام جایزه هم اطلاق می گردد.
دلایل توزیع سود سهمی
در توزیع سود سهمی، شرکت سهامی داراییهای خود را از دست نمی دهد. بنابراین چرا شرکت ها به توزیع سود سهمی مبادرت می ورزند؟یک شرکت سهامی ممکن است به دلایل زیر به توزیع سود سهمی اقدام نمایند:
1. برای ادامه اعلام سود سهام، اما در عین حال حفظ وجوه نقد. ممکن است یک شرکت بخواهد به منظور توسعه، خرید کالا، پرداخت بدهی ها،و ... وجوه نقد را حفظ نماید. در عین حال، ممکن است شرکت تمایل به ادامه سیاست اعلام و تقسیم سود خود به برخی اشکال دیگر داشته باشد. برای نیل به این اهداف، شرکت می تواند سود سهمی توزیع نماید.
بدهکار کردن سود انباشته در رابطه با ثبت اعلام سود سهمی، به طور غیر مستقیم وجوه نقد را حفظ می کند، زیرا با انجام این کار سود انباشته ای که از آن در آینده برای اعلام سود نقدی سهام استفاده خواهد شد، کاهش می یابد. سهامداران مجبورند که مالیات سود نقدی سهام خود را بپردازند اما سود سهمی مشمول مالیات نمی باشد.
2. برای کاهش دادن قیمت بازار هر سهم شرکت. اغلب شرکت ها، سود نقدی ناچیزی را می پردازند و به منظور رشد و توسعه، سود انباشته را مجددا سرمایه گذاری می نمایند. به مرور با تحقق این رشد، قیمت سهام شرکت افزایش می یابد.اگر قیمت سهام با میزان زیادی افزایش پیدا کند، ممکن است بعضی از افراد مشتاق، از خرید سهام عاجز بمانند. توزیع سود سهمی، احتمالا باعث کاهش قیمت بازار سهام شرکت خواهد شد، زیرا با انجام این کار عرضه سهام افزایش می یابد. فرض کنید که قیمت بازار یک سهم، 50 ریال می باشد. دو برابر کردن تعداد سهام در دست سهامداران از طیق سود سهمی، ممکن است قیمت بازار هر سهم را تقریبا نصف کند و آن را به 25 ریال برساند. هدف این است که قیمت بازار سهام ارزان تر شود تا به این ترتیب قشر وسیع تری توانایی خرید سهام شرکت را داشته باشند.
برگرفته از کتاب اصول حسابداری 2 ترجمه و اقتباس دکتر ایرج نوروش، غلامرضا کرمی
مقاله های مرتبط
تعریف و ثبت سند حسابداری سود سهام نقدی به همراه مثال
تعریف سهام خزانه و ثبت سند اهدا و خرید آن در حسابداری
تفاوت های شرکت سهامی عام و خاص