در مقاله پیشین به تعریف سرمایه گذاری در اوراق بدهی پرداختیم، اکنون به تشریح خلاصه حسابداری سرمایه گذاری در اوراق بدهیمی پردازیم :
خلاصه حسابداری سرمایه گذاری در اوراق بدهی به شرح زیر می باشد :
- اوراق محفوظ تا سررسید
چون اوراق محفوظ تا سر رسید،تا تاریخ سررسید نگهداری می شوند،پس روش ارزش منصفانه بازار در مورد آن کاربرد ندارد. لذا چیزی به عنوان سود یا زیان تحقق نیافته خواهیم داشت. همچنین در اغلب موارد،سود یا زیان حاصل از فروش نیز نخواهیم داشت. تنها محاسبات استهلاک تخفیف یا اضافه بها در مورد این نوع سرمایه گذاری ضرورت دارد. این نوع را بسته به تاریخ سررسید به عنوان سرمایه گذاری بلند مدت یا کوتاه مدت در ترازنامه گزارش می شوند.
- اوراق معاملاتی
اوراق بدهی معاملاتی در پایان هر دوره مالی به ارزش منصفانه بازار تعدیل و گزارش می شوند. در پایان دوره،سود یا زیان تحقق نیافته این اوراق با مقایسه ارزش بازار بهای تمام شده سرمایه گذاری،محاسبه و ثبت میگردد. سود یا زیان تحقق نیافته اوراق به عنوان سایر درآمدها و هزینه ها در صورت سود و زیان گزارش می شود. این سرمایه گذاری به ارزش بازار در بخش دارایی های جاری نشان داده میشود. سود یا زیان حاصل از فروش این اوراق از مقایسه بهای تمام شده سرمایه گذاری و قیمت فروش آن به دست می آید. درطی دوره مالی حساب تعدیل اوراق بدهی معاملاتی دست‌نخورده باقی می‌مانند. چون این نوع اوراق به طور مکرر خرید و فروش میشوند،محاسبات استهلاک و اضافه بها در مورد آن انجام نمی شود. اگر در دوره نگهداری،اوراق مزبور بهره پرداخت شود به عنوان درآمد بهره ثبت می گردد.
- اوراق حاضر برای فروش
اوراق بدهی حاضر برای فروش در پایان هر دوره مالی سازمان ارزش بازار مجموعه سرمایه گذاری تعدیل می شوند. این اوراق به طور مکرر خرید و فروش نمی شود. پس محاسبه استهلاک تخفیف یا اضافه بها برای آن ضروری است. علاوه بر این در پایان هر دوره مالی سود و زیان تحقق نیافته این اوراق از مقایسه ارزش بازار بهای مستهلک شده آن محاسبه و ثبت می گردد. سود یا زیان تحقق نیافته اوراق در بخش حقوق مالکان نشان داده میشود. این سرمایه گذاری به ارزش بازار در ترازنامه گزارش می شود. باقیمانده عمر اوراق بیشتر از یک سال باشد،در سرمایه گذاریهای بلندمدت و در صورتی که کمتر از یک دوره مالی به عمر اوراق مانده باشد در دارایی های جاری نشان داده میشوند. اگر بخشی از اوراق فروخته شود،سود یا زیان حاصل از فروش از مقایسه قیمت فروش و بهای مستهلک شده آن به دست می آید. همیشه قبل از انجام ثبت فروش ابتدا بایستی استهلاک تحقیق یا اضافه بها به روز و ثبت گردد. اگر در دوره نگهداری اوراق مزبور بهره ای تعلق گیرد به عنوان درآمد بهره ثبت می شود.
برگرفته از اصول حسابداری نوشته مهدی مرادزاده فرد