نظریه بدهکار و بستانکار برای ثبت اطلاعات مربوطه در حساب های دارایی ها ، بدهی ها ، سرمایه ها ، درآمد و هزینه به شرح زیر است :
افزایش در دارایی ها در طرف راست و کاهش در آنها در طرف چپ حساب دارایی مربوطه ثبت می شود .برعکس افزایش در بدهی ها و سرمایه در طرف چپ و کاهش آنها در طرف راست حساب بدهی یا سرمایه انعکاس می یابد.
هم چنین دانستیم که طرف راست کلیه حساب ها – دارایی ، بدهی یا سرمایه – " بدهکار " و طرف چپ حساب های مذکور "بستانکار" نام دارد . بنابراین ثبت رقمی در بدهکار یک حساب ، بسته به ماهیت آن حساب ، می تواند نشان دهنده کاهنش یا افزایش در آم حساب باشد .
نیز انعکاس مبلغی در بستانکار یک حساب ، با توجه به ماهیت آن حساب ممکن است معرف افزایش یا کاهش در آن حساب باشد .
با توجه به مراتب فوق ، قاعده بدهکار و بستانکار را می توان به صورت زیر بیان کرد:
قواعد بدهکار و بستانکار را می توان در رابطه با معادله حسابداری و ترازنامه به فرم یک حساب به شکل نمودار زیر نشان داد.
هر مبادله تجاری دست کم دو حساب را تحت تاثیر قرار می دهد اما ، در هر حال جمع اقلام بدهکار با جمع اقلام بستانکار ، بدون توجه به پیچیدگی مبادله و تعداد حساب هایی که مبادله مذکور بر روی آنها اثر می گذارد، برابر خواهد بود . برابری فوق در ذات معادله حسابداری ، یعنی برابری دارایی با جمع سرمایه و بدهی ، نهفته است . از طرف دیگر به لحاظ همین تاثیر دو طرفه است که این سیستم حسابداری به سیستم حسابداری دو طرفه ( یا دوبل ) معروف شده است .
نمودار کاربرد قواعد بدهکار و بستانکار در حساب ترازنامه
برگرفته از کتاب اصول حسابداری نوشته فلیپس فس
در نرم افزار حسابدرای وینا
می توانید با استفاده از فرم ترازنامه از منو گزارشات ، گزارشات حسابداری ، گزینه ترازنامه و صورتحساب سود و زیان ،مجموع دارائی و سرمایه و همچنین میزان سود را مشاهده نمایید.
در این فرم ابتدا تاریخ شروع و پایان جهت محاسبه سود و زیان و همچنین نام انبار مورد نظر در صورت داشتن چند انبار و تمایل به محاسبه سود و زیان بر اساس انبار خاص ،انبار مورد نظر را انتخاب می کنید در پایین پنجره نیز می توانید اقدام به چاپ گزارش و یا استخراج گزارش با فرمت اکسل نمایید.
گام بعد