همانطور که در مقاله قبل ذکر شد سهام ممتاز معرف نوعی مالکیت محدود در شرکت های سهامی است که دارندگان این نوع سهم علاوه بر دریافت مبلغی محدود و معین از سود دارای امتیازاتی بوده و براساس آن قبل از توزیع هر نوع دارایی بین سهامداران دارندگان سهام عادی از این مزایا برخوردار می گردند .
پاره ای از امتیاز های سهام ممتاز به قرار زیر است :
1- اولویت برای دریافت سود سهام :
این اولویت ها معرف حقوق دارندگان سهام ممتاز برای دریافت سود سهام سالانه بر مبنای مبلغ ریالی یا درصدی از مبلغ اسمی سهام تعیین می گردد . حق تقدم در دیافت سود سهام ممتاز در مقایسه با سهامداران عادی بدین معنی است که در زمان تصویب سود سهام توسط مجمع عمومی ابتدا سود سهام ممتاز بر مبنای تعیین شده پرداخت و باقی مانده سود بین سهامداران عادی تقسیم می شود . حق تقدم دریافت سود سهام ممتاز و نحوه برخورد با آن تابعه ویژگی خاصی به شرح زیر خواهد بود :
الف - سهام ممتاز با سود انباشته
ب - سهام ممتاز بدون سود انباشته
ج - سهام ممتاز مشارکت در کل سود
2- حق رای بیشتر نسبت به سهام عادی
در برخی کشور ها داشتن حق رای برای سهام داران ممتاز در نظر گرفته نشده و بدون حق رای می باشند اما در قانون تجارت ایران در اغلب موارد برای سهام داران ممتاز حق رای بیشتری نسبت به سهامداران عادی در نظر گرفته شده است .
3- حق تقدم به سهام ممتاز در بازیافت سرمایه هنگام انحلال شرکت
در زمان انحلال شرکت سهامی دارندگان سهامممتاز نسبت به بازیافت سرمایه خود نسبت به سهام داران عادی حق تقدم دارند در صورتیکه سهام ممتاز در بازیافت سرمایه در زمان انحلال نسبت به سایر سهام اولویت داشته باشد این مزایا باید در قسمت حقوق صاحبان سهام ترازنامه در داخل پرانتز یا از طریق یادداشت های همراه صورت های مالی افشا گردد.
4- سهام ممتاز قابل تبدیل به سهام عادی
برخی از شرکت های سهامی برای جذب سرمایه بیشتر اقدام به صدور سهام ممتاز قابل تبدیل به سهام عادی را در اساسنامه پیش بینی می نمایند .
5- سهام ممتاز قابل بازخرید به اختیار صادر کننده
برخی کشور های سهام ممتاز قابل بازخرید می باشد که در این صورت شرکت می تواند در مدت زمانی بعد از تاریخ انتشار سهام را با قیمت معینی بازخرید کند . هنگامی که نرخ بهره حالت نزولی داشته باشد کمتر از نرخ سود ممتاز در زمان انتشار سهام باشد در چنین شرایطی بر شرکت مطلوب خواهد بود که براساس این حق سهام ممتازی که در زمان بالا بودن نرخ بهره صادر کرده با اوراق قرضه ارزانتر جایگزین کند . یعنی شرایط هر وقت به زیان شرکت باشد شرکت این حق را دارد که سهام صادر شده خود را باز خرید نماید .قیمت بازخرید معموا بیش از بهای انتشار سهام هنگام صدور می باشد در هنگام بازخرید سهام ممتاز با سود انباشته شرکت باید کلیه سود های معوق را با داشتن شرایط پرداخت نماید چنانچه قیمت بازخرید سهام از ارزش دفتری سهام بیشتر باشد تفاوت به حساب سود انباشته بدهکار می شود و اگر قیمت بازخرید سهام از ارزش دفتر سهام ممتاز قابل بازخرید کمتر باشد مازاد به حساب صرف سهام حااصل از بازخرید سهام ممتاز بستانکار می گردد.
6- سهام ممتاز بازخرید با اختیار دارنده سهم
در برخی موارد بازخرید سهام ممتاز در زمانی بعد از تاریخ انتشار ( تاریخ مشخص ) در اینگونه شرایط شرکت صادر کننده سهام ممتاز کنترلی بر تاریخ بازخرید ندارد .
برگرفته از کتاب حسابداری شرکت ها دکتر حسن همتی
مقالات مرتبط
»سرمایه گذاری ها در سهام
»سود سهمی در شرکت های سهامی
»ثبت انحلال شرکت های سهامی
»تعریف سهام خزانه و ثبت سند اهدا و خرید آن در حسابداری
»توضیح سهام تعهد شده همراه با مثال
»تفاوت های شرکت سهامی عام و خاص
»تعریف و ثبت سند حسابداری سود سهام نقدی به همراه مثال
»تخصیص سود انباشته در حسابداری
»سهام عادی مبنای اولیه مالکیت واحد تجاری